ANTEP – Irak Hükümeti’nin yumurta ithalatını durdurma kararından dolayı üretim fazlası yumurtanın zararına iç piyasa sürüldüğünü belirten Antep Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı Kenan Uygur, "Irak Hükümeti'nin Türkiye’yle olan siyasi ilişkileri ve Kuzey Irak Bölgesi'yle arasındaki anlaşmazlıklar bu kararı tetikledi" dedi.
Irak Hükümeti'nin Mayıs ayı başında Türkiye’den yumurta ithalatını durdurma kararından dolayı sektör zor günler geçiriyor. Türkiye’nin ihtiyacından fazla ürettiği yumurtanın yüzde 85’ni ihraç ettiği Irak’ın ithalatı durdurmasıyla birlikte, fazladan üretilen yumurta iç piyasaya sürüldü. Üretici 13 liraya mal olan 30 adetlik yumurta kolisini 5 liradan iç piyasa satıyor. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Türkiye Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı İbrahim Afyon’un geçtiğimiz günlerde Bağdat’ta yasak kararının kaldırılması için Iraklı yetkililerle yaptığı görüşmenin olumlu geçmediğini belirten Gaziantep Yumurta Üreticileri Birliği (GYÜB) Başkanı Kenan Uygur, Irak’ın yumurta ihtiyacının sadece yüzde 20’sini ürettiği anda böyle bir kararı almasının, siyasi gelişmelerden kaynaklandığını söyledi.
KONKORDATOLAR, İFLASLAR BAŞLADI
Antep’in yumurta sektöründe en çok gelişen illerin başında geldiğini vurgulayan Uygur, şu anda kentte birliklerine kayıtlı 6 milyona yakın tavuk olduğunu kaydetti. Ülke genelinde fazladan üretilen günlük 20 milyon, Antep bazında ise 1 milyon yumurtanın ihraç edildiği bilgisini veren Uygur, şöyle devam etti: “Irak’ın yaklaşık bir buçuk ay önce Türkiye’den ithalata yasak koymasından sonra yumurta üreticileri çok zor günler geçirmeye başladı. Çoğu işletmemiz iflas etmemek için konkordato başvurusu yapıyor. Bazı işletmeler iflas etti. Bazı işletmeler hayvanlarına yem tedariki yapamadığı için hayvanlar açlıkla karşı karşıya. Şuan sektörde ortalama 30-35 kuruşa mal olan yumurta 10-15 kuruşa satılıyor. Bu süreç böyle devam ederse Türkiye’deki ve Gaziantep’teki yumurta üreticilerinin büyük bir çoğunluğu işletmelerini kapatmak zorunda kalacak. Acil çözümler bulunmadığı takdirde sektör ciddi sıkıntıya girer.”
‘SİYASİ İLİŞKİLER BU NOKTAYA GETİRDİ’
Türkiye’nin kendi ihtiyacına göre yüzde 20 fazladan üretim yaptığını, Irak’ın ise ihtiyacının sadece yüzde 20’sini üretebildiğini ifade eden Uygur, Irak’ın geri kalan yüzde 80’lik ihtiyacını ithal ettiğini aktardı. Sorunu çözmek için Irak’a giden Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’a net bir şey söylenmediğini dile getiren Uygur, “Irak Hükümeti'nin Türkiye ile olan siyasi ilişkileri ve Kuzey Irak Bölgesi'yle arasındaki anlaşmazlıklar bu kararı tetikledi. Tabii dolaylı yollardan yani Suriye ve İran üzerinden yumurta geçişi oluyor. Bu şekilde kaçak geçişlerin olduğuna dair duyumlar alıyoruz. Irak’ta 25-26 dolara satılan bir box koli yumurta şuan 40-45 dolara satılıyor. Türkiye’de ise 20-21 dolara satılan bir box koli yumurta, satılmadığı için 10 dolara düştü. Şuan Türkiye’deki üretici zarar ediyor. Irak’taki halk ise 25 dolara aldığı yumurtayı 45 dolara alıyor. Aradaki bu farkta birilerinin cebine gidiyor. Halkın cebinden fazladan çıkan 20 dolar kaçakçılara gidiyor” diye belirtti.
MALİYET 13 LİRA SATIŞ 5 LİRA!
Yaşadıkları sıkıntılı süreçle ilgili Ticaret Bakanlığı’ndan bir destek alamadıklarını vurgulayan Uygur, destek anlamında sadece Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) üretici için en büyük girdi olan Mısır’ı 3 ay vadeli olarak satma kararı aldığını söyledi. Konkordato ilan eden işletmelerdeki tavukların kesime gönderildiğinin altını çizen Uygur, şöyle devam etti: “Kesimhanelerde çok ciddi sıralar var. Aşırı sıradan kaynaklı kesilemeden açlıktan telef olan hayvanlarda var. Bu durumda bizi ayrıca üzüyor. En başta kapasite kullanımını kontrol altına almamız gerekiyor. İhracata dayalı büyüdüğümüz için elimizdeki tek pazar olan Irak pazarı da sıkıntı çıkarınca sektör kötü etkileniyor. Pazar çeşidinin arttırılması gerekiyor. Pazar çeşitliliğinin artması içinde devlet bizlere çok ciddi lojistik destek sağlamalıdır. Tek pazara sıkışıp kalmaktansa fazla pazar olursa pazardaki sorunlar daha rahat aşılabilir. Ne üretimi çok kısa sürede düşürebiliyoruz ne de arttırabiliyoruz. Şuan üretim devam ettiği sürece zararına satışımız devam edecek. Şuan bize bir 30 adetli koli yumurta ambalajsız haliyle 13 liraya mal oluyor. Ancak biz 5 liraya satıyoruz.”
‘İTHALAT GEREKİR’
Bankaların yaşanan sıkıntılı süreçte üreticiye destek olmak yerine adeta köstek olduğunu söyleyen Uygur, devamla şöyle dedi: “Bankalar hazır mevcuttaki kredilerimizi kullandırmıyor. Kullandığımız kredilerin bir an önce ödemesini istiyor. Bankalar bize bu sıkıntılı dönemde destek olmak için borç yapılandırması ve düşük faizli kredi desteği sağlaması gerekiyor. Bu sektöre can suyu olabilir. Mevsimsel olarak yumurta tüketiminin en az olduğu dönemlerden birindeyiz. Havalar biraz serinlediğinde ve okullar açıldığında yani yumurta tüketimi arttığı dönemlerde yumurta eksiğimiz doğabilir. Şuan ki gidişata göre elimizde ihtiyacımızın yüzde 20 oranında fazladan bulunan hayvan sayısı düşmeye devam ederse, ithalata ihtiyaç duyulabilir. Sektördeki sıkıntıdan kaynaklı yarım kalan yatırımlar var. Belli bir düzeye gelmiş yatırımlar durmuş durumda. Yeni yatırım içinde kimse adım atmıyor. Devletin bu süreci atlatmamız adına bize ciddi destek vermesini bekliyoruz.”
MA / Muhamed Abdulkadir Esen