Doğası ve tarihi yapılarıyla özellikle sınırdaşı olan İran'dan her yıl turistlerin akına uğrayan Wan'da, İsrail'in bölgedeki saldırıları, Ortadoğu'daki gerilim ve fahiş fiyatlar nedeniyle turizm gün geçtikçe geriliyor. Kent, 2022'de 500 bin, 2023'te 980 bin, 2024'te 719 bin turist ağırlarken bu sayısı 2025'te 380 bine düştü. Bir önceki yılda 980 bin turistin geldiği kentte, turist sayısı artışı beklenirken 2024'te İsrail'in İran başta olmak üzere bölgedeki saldırıları, Ortadoğu'daki gerilim, ekonomik kriz ve fahiş fiyatlar, kentte gelen turist sayısını 2025'te 380 bine düşürdü. 

 

Kenti ziyaret eden turist sayısındaki düşüşün nedenlerine dikkati çeken Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Doğu Anadolu Bölgesi Temsil Kurulu Başkanı Cevdet Özgökçe, bu durumun bir nedeninin İranlı turistler için kendileriyle rekabet halinde olan Dubai, Irak, Gürcistan, Batum, Ermenistan'ın etkisi olduğunu ifade etti. İç pazarda ise turistlerin bir kısmının batı bölgelerine yöneldiğini dile getiren Özgökçe, "Eğer biz bu şehirlerle veya ülkelerle aramızdaki fiyat politikasını ayarlayamazsak maalesef turist alamayız. En büyük pazarımız dış hatlarda İran pazarı, sonrasında Irak pazarımız var. Irak'tan da bu yıl çok az turist aldık" ifadelerini kullandı.

 

 

EN PAHALI KENT

 

Özgökçe, Newroz döneminde İran'da yaşanan hareketliliğin Wan'a eskisi kadar yansımadığını görünce sektör temsilcileriyle İran'ın 4 kentini ziyaret ettiklerini, ziyaret sırasında fiyat şikayetinin öncelikli sırada olduğunu gördüklerini ifade etti. İranlı turistlerin; otel, mağaza, lokanta, taksi fiyatlarını fahiş bulduğunu dile getiren Özgökçe, "Dubai, Gürcistan, Batum, Ermenistan gibi rakip destinasyonlarla fiyat farkını kapatamazsak turist kaybetmeye devam ederiz" dedi. 

 

Özgökçe, Antalya'da sezonun en yoğun döneminde her şey dahil tesislerin 110–120 dolara satıldığını, Wan'da ise oda–kahvaltı fiyatlarının 125 euro seviyesine çıktığını vurgulayarak "Bu fiyatlarla rekabet etmemiz mümkün değil" diye belirtti. 

 

'SAVAŞ ORTAMINDA TURİZM OLMAZ' 

 

İran–İsrail arasındaki gerilim ve karşılıklı saldırıların da turizmi olumsuz etkilediğini ifade eden Özgökçe, "Huzurun olmadığı yerde turizm olmaz. Savaşın olduğu dönemde İran'dan kimse gelmek istemedi. 'Gelin, sizi misafir edelim' dedik, ama hiçbiri ülkesini terk etmedi" diye konuştu.

 

Turist sayısındaki düşüşün kent ekonomisini derinden sarstığını söyleyen Özgökçe, birçok esnafın ciddi mağduriyet yaşadığını belirtti. Özgökçe, "Giyim sektöründen kozmetikçilere, taksicilerden küçük esnafa kadar herkes İranlı turistin yokluğundan şikayetçi. Borçlanıp ürün alan, çek-senet veren esnaf ürünlerini satamadan kaldı" şeklinde konuştu. 

 

'BAKANLIK ÇABA GÖSTERMİYOR' 

 

Yaptıkları çalışmalarla kentteki turist sayısını 25 binden yüzbinlerle ifade edilen orana çektiklerini dile getiren Özgökçe, ancak bu çabalarına karşı Kültür ve Turizm Bakanlığı'nı yeteri çabayı göstermediğini dile getirdi. Özgökçe, şöyle devam etti: "Iraklı turist Türkiye'ye gelmek için 200 dolar vize ücreti ödüyor. Aynı kişi Dubai'ye, Gürcistan'a vizesiz gidiyor. Bu kabul edilemez. Bakanlık bu konuda hiçbir girişimde bulunmadı. Kültür Turizm Bakanlığı özelinde komşu ülkelerden Wan'a ya da Türkiye'ye turist gelmesi için olağanüstü gayret ve çabasını görmedim. Üzülerek söylüyorum bu cümleyi. Keşke bizim sarf ettiğimiz çabanın, harcadığımız mesainin, yüzde 10'unu harcasalardı. Belki bugün Türkiye'de turizm ya da ilimizde turizm çok farklı noktalarda olabilirdi diye düşünüyorum. Gözle görülür bir çabalarını görmedim."

 

'HAVAALANININ KAPALI OLMASI DARBE VURDU' 

 

Wan'a gelen İranlı ve Iraklı turistlerin çoğunun önce kara yoluyla kente gelip ardından buradan Türkiye'nin diğer şehirlerine uçtuğunu hatırlatan Özgökçe, havalimanında dış hat uçuşlarının açılmamasının da turist kaybını hızlandırdığını belirtti. Özgökçe, şunları dile getirdi: "Wan her zaman cazibe merkeziydi. Çok güzel bir şehir, çok güzel bir destinasyon. Havaalanın kapalı olması da bunu çok etkiliyor. İran ve Iraklıların birçoğu dış hat uçacağına, örneğin Tebriz'den İstanbul veya Antalya'ya sezon da 30-40 bin'e uçacağına, aracıyla Wan'a geliyordu. Bir iki gün Wan'da konaklıyordu. Wan'dan İstanbul veya Antalya'ya 5 bin'e uçuyorlardı. Bir daha dönüşte Wan'a geliyordu alışverişini yapıp ülkesinde dönüyordu. Daha cazip geliyordu. Uçak olmayınca haliyle o kitle de olmadı. Bu oran ve rakamların düşmesinde birçok etken var." 

 

MA / Zeynep Durgut