Manisa’nın Soma ilçesinde 13 Mayıs 2014’te, 301 madencinin yaşamını yitirdiği maden faciasına ilişkin 5’i tutuklu 51 sanığın yargılandığı davada karar okunmaya başladı. Pazartesi günü açıklanması beklenen karar, bir üye hakiminin rahatsızlanması nedeniyle bugüne ertelenmişti. Bu duruma tepki gösteren madenci yakınları ve avukatlar ise, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi önünde nöbete başlamıştı. 

 

Bugün görülmeye devam edilen davada, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde duruşma salonuna ilk olarak 301 madencinin aileleri ve avukatlar ile basın mensupları alındı. 

 

Dava öncesi duruşma salonu önünde TOMA ve binlerce polis ile önlem alındı. Duruşmayı HDP, CHP milletvekilleri ile demokratik kamuoyu takip ediyor.

 

Duruşma salonunda mahkeme başkanı Salih Pehlivanoğlu tarafından karar okundu. 

 

MADEN SAHİBİ GÜRKAN'A 15 YIL HAPİS

 

Hakkındaki karar açıklanan maden sahibi Soma Kömür İşletmeleri AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan'ın "taksirle birden fazla öldürme" suçundan TCK 85/2 gereği 15 yıl ceza verilerek, tutukluluk halinin devamına karar verildi. Ayrıca Gürkan'a 3 yıl maden işletme işinden yasaklanmasına tutukluluk halinin devamına karar verildi.

 

Genel Müdür Ramazan Doğru 22 yıl 6 ay, İşletme Müdürü Akın Çelik 18 yıl 6 ay, Teknik Müdür İsmail Adalı'ya 22 yıl 6 ay hapis, maden ocağın teknik nezaretçisi Ertan Ersoy'a da 18 yıl 9 ay hapis cezası verildi.

 

Kararlar açıklanırken, mağdur aileler tepkilerini göstermeye başladı. Bunun üzerine avukatlar ailelerin olduğu tarafa geçti. Salonda gerginlik yaşanması üzerine sanıklar salondan çıkarıldı. Bazı aileler ise kriz geçirdi. Yaşananlar üzerine duruşmaya kısa süre ara verildi.

 

Verilen aranın ardından açıklanmaya devam edilen kararda tutuksuz sanıklardan Mehmet Ali Günay Çelik hakkında 11 yıl 8 ay hapis verilirken, Murat Bodur, Yasin Kurnaz, Hüseyin Alkan, Hilmi Kazık, Hailmi Karakoç, Mehmet Erez, Fuat Ünal ve Haluk Evinç hakkında 10 yıl 10 ay hapis cezası verildi.  

 

ALP GÜRKAN'A BERAAT

 

Maden Sahibi Can Gürkan’ın babası olan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. eski patronu Alp Gürkan hakkında ise, beraat kararı verildi. Tutuksuz diğer 38 sanık hakkında yine beraat kararları verildi. 

 

AV. ATALAY: BÖYLE BİR YARGI OLABİLİR Mİ?

Duruşmada kararın açıklanmasının ardından mahkeme heyeti salonu terk etti. Aileler sinir krizi geçirirken, karara sert tepki gösterildi. Duruşma salonu önünde açıklama yapan avukat Can Atalay, “Gözlerimizin içine baka baka her türlü rezilliği yaptınız. Yok öyle yağma. 4 yılda ne değişti. Duruşma salonunda her türlü pislik çevirdiler. Hakimlerimizi aldılar Biz dedik ki; biz bu oyunu görüyoruz. Gün gelir devran döner bu hesap görülür. Bu devran döner. Burada herkes bunu görecek. Bu ülke ekmeğini kazanırken, katledilen işçilerin ülkesi. Böyle bir yargı olabilir mi? Gelin bize hesap verin” dedi.

 

MADENCİ YAKINI: HESABINI SORACAĞIZ

 

Madenci yakınlarından Elmas Kaya da tepkisini “Yoksullar kaybetti, zenginler kazandı. Maalesef mahkeme heyeti parayı tercih etti. Ama biz bunun hesabını soracağız” sözleriyle gösterdi.

 

Duruşma salonu önündeki bekleyişlerini sürdüren aileler ve destekçileri, sık sık “Kaza değil cinayet sorumlusu hükümet”, “Soma’nın hesabı sorulacak” ve “Soma’nın kömürü katilleri yakacak” sloganları atarak tepkilerini göstermeyi sürdürüyor. 

 

DAVA GEÇMİŞİ

 

Türkiye, bundan 4 yıl önce ülke tarihinin en büyük maden faciasını yaşadı.

 

Manisa’nın Soma ilçesinde Soma Holding'e bağlı Soma Kömürler İşletmeleri’ne ait maden ocağında 13 Mayıs 2014'te saat 15.00 sıralarında yangın çıktı. Yangın nedeniyle 420 metre derinlikte bulunan, 3,5 kilometre uzunluğundaki galeriler dumanla doldu. Bu sırada madende bulunan 800’e yakın işçi mahsur kaldı. 

 

Kazanın haber verilmesinin ardından bölgeye giden ekiplerin başlattığı kurtarma çalışmaları 96 saat sürdü. Ancak tüm çabalara rağmen yer altından art arda kara haberler geldi. Faciada 301 madenci hayatını kaybederken, 486 işçi ise yaraladı. 162 işçi de madenden sağ olarak kurtarıldı.

 

432 çocuğun yetim kaldığı facia nedeniyle üç gün yas ilan edildi.

 

O TEKME HAFIZALARA KAZINDI

 

Dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan'ın basın müşaviri Yusuf Yerkel'in mağdur ailelerini tekmelemesiyle hafızalara kazınan iş cinayetinde sorumluluğu olan tüm kamu görevlileri korundu. Facianın ardından Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru, İşletme Müdürü Akın Çelik, Teknik Müdür İsmail Adalı ve Teknik Nezaretçi Ertan Ersoy’un da aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı.

 

Soruşturma savcısı madenin asıl sahibi olan Alp Gürkan hakkında ise "takipsizlik" kararı verdi. Cinayette sorumluluğu bulunan bürokrasi çalışanları hakkında istenen soruşturma izni ise, dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik tarafından engellendi. 

 

Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturmada hazırlanan iddianame, facianın birinci yıl dönümüne iki ay kala 2 Mart 2015’te mahkeme tarafından kabul edildi. Davanın ilk duruşması ise, 13 Nisan 2015’te Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. İddianamede; tutuklu 8 kişi için “olası kastla öldürme” suçundan 301 kez 20- 25 yıl, “neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama” suçundan 162 kez 2- 6 yıl hapis cezası istendi.

 

Tutuksuz 38 zanlı için de “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma” suçundan 2-15 yıl hapis istendi. Ancak bu kişilerden 25'inin cezalarının, “kusur” durumundan dolayı 3'te 1 oranında artırılması talep edildi.

 

Mağdur aileleri, madenin asıl sahibi Can Gürkan hakkında verilen "Takipsizlik" kararının kaldırılmasına ve tutuklaması yönünde çaba sarf ederken, tutuklu sanıklardan maden mühendisleri Hilmi Kazık ve Yasin Kurnaz, tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılması şaşkınlık yaratmıştı.  Daha sonra ise vardiya amiri ve emniyet teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik, adli kontrol şartıyla tahliye edildi.

 

Son bilirkişi raporundaki suçlamalardan dolayı Alp Gürkan, Hayri Kebapçılar, Mustafa Yiğit, Murat Bodur, Haluk Sevinç hakkında “bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermek”ten 15 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı ve bu dosya ile birleştirildi. Davada 46 olan sanık sayısı da 51'e yükseldi.

 

CEZADAN KAÇMA GİRİŞİMİ: SABOTAJ İDDİASI

 

2016 yılının Aralık ayında hazırlanan ikinci bilirkişi raporuyla cinayetin önlenmesinin mümkün olduğuna dikkat çekilmesinin ardından aynı günler içinde yargılamaya başlandı. Her duruşması tartışmalarla geçen Soma Davası'nda cezadan kurtulmak isteyen sanıklar ve avukatları, en son 15 Temmuz darbe girişimi sonrası başlatılan "FETÖ/PDY" soruşturmalarını kalkan yapmaya yeltendi. Sorumlulukları görmezden gelinen sanıklar ve avukatları faciayı "Hükümeti zor durumda bırakmak isteyen güçlerin bir eylemi" olarak yansıtmaya çalıştı. Ancak “sabotaj” iddiası da daha sonra boş çıktı. 

 

MAHKEME HEYETİ DE DEĞİŞTİRİLDİ

 

Defalarca savcısı değişen davanın, mahkeme Başkanı Aytaç Ballı ve üye Esra Dokur’un Hakimler Savcılar Kurulu (HSK) tarafından İzmir Hakimliğine atanmasının ardından yerine atanan Elbistan Ağır Ceza Hakimi Salih Pehlivanoğlu tarafından ilk kez yönetilecek. Pehlivanoğlu, Elbistan’da 2011 yılında Afşin-Elbistan B Termik Santralinin Çöllolar Kömür Sahasında 11 işçinin yaşamını yitirdiği, 9 işçinin cenazesinin halen göçük altında olduğu davada sanıklara sadece para cezası veren mahkemenin başkanlığını yapmıştı.

 

En son kararın okunacağı 9 Temmuz günü mahkeme heyetinden Tuğşad Buğra Kıyak’ın rahatsız olduğu iddiası ile kararın açıklanması bugüne ertelenmişti. Bunun üzerine aileler 9 Temmuz’dan itibaren duruşma salonu önünde nöbete başlamıştı. 

 

Davada tutuklu bulunan sanıkların isimleri şöyle:

 

Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Ramazan Doğru, Maden Mühendisi, İşletme Müdür Yardımcısı İsmail Adalı, İşletme Müdürü Akın Çelik ve maden mühendisi Ertan Ersoy.

 

Tutuksuz yargılanan 46 sanığın isimleri ise şöyle:

 

Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'nin patronu Alp Gürkan, yönetim kurulu üyeleri Hayri Kebapçılar, Mustafa Yiğit, Murat Bodur, Haluk Sevinç ile mühendisler Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık, Yalçın Erdoğan, Harun Güneş, Fuat Ünal Aydın, emniyet teknikerleri Mehmet Ali Günay Çelik, Ergün Yılmaz, Coşkun Derici, Necati Karadeniz ve Harun Yılmaz, Erdem Cambaz, Serkan Kocaman, Soner Günay, Ümit Şahin, Nazmicem Nesemioğulları, Hüseyin Alkan, Adem Ormanoğlu, Burhan Karabaş, Sertaç Büyükgüney, Nimetullah Uğurlu, Efkan Kurt, Mehmet Bayri, Sertan Günay, Batuhan Ünlüyol, Ozan Sezer, Erdoğan Cinoğlu, Halil Sarı, Serhat Dinç, Saltuk Alp Demir, Uğur Karabulut, Serdar Günay, Mehmet Uçgun, Ömer Değirmenci, Fahri Pançar, Olcay Erşin, Mehmet Avcı, Halil Burhan, Hüseyin Ergin, Hilmi Karakoç, Mehmet Erez ve Caner Uysal.