AMED - Amed Büyükşehir Belediyesi Madde Bağımlılığı Danışmanlık ve Eğitim Merkezi'nden psikolog Murat Burtakuçin, madde bağımlığının tedavisinde sonuç alıcı olabilmek için tıbbi, psikolojik ve sosyal destek ayaklarının birlikte yürütülmesi gerektiğini söyledi.

 

Kürdistan ve Türkiye'de, özel savaş politikaları ve güvenlik bürokrasisinin suç örgütleriyle ilişkilerinin getirdiği koruma nedeniyle uyuşturucu bağımlığı hem yaygınlaşıyor hem de bağımlığın yaş sınırı gittikçe düşüyor. Madde bağımlılığının arttığı Kürdistan'da, bağımlığa karşı Amed Büyükşehir Belediyesi 2024'ün Kasım'ında Madde Bağımlılığı Danışmanlık ve Eğitim Merkezi açtı. Çalışmalarını sürdüren Merkez'de psikolog olarak çalışan Murat Burtakuçin, Kürdistan'da madde bağımlılığının yaygınlaşmasının özel savaş politikasının sonucu olduğunu söyledi. 

Bağımlığın yaygınlaşmasının temelde en önemli nedenlerinden birinin de, gençlerin kimlik arayışında bağ kuracak kimseyi bulamaması ve inkar edilen kimliklerinin onları farklı arayışlara itmesinin olduğunu dile getirdi.

 

Amed'in Sûr, Rezan (Bağlar) ilçeleri ile Yenişehir ilçesinin Şehitlik, Ben û Sen gibi mahallelerin madde kullanım yaygınlığıyla gündeme geldiğini, diğer ilçelerde de madde kullanımının yaygın olduğunu belirten Burtakuçin, bu yerlerin sık sık dile getirilmesinin orada yaşayanlarla bağın kesilmesiyle sonuçlanabileceğini dile getirdi. Bu ilçe ve mahallelerde sosyo-ekonomik duruma göre, kullanılan maddenin değişebileceğini, bağımlığın ise değişmediğini dile getiren Burtakuçin, "Bağımlılığı bazı nedenlerden dolayı sadece bazı semtlerin, mahallelerin, ilçelerin kullandığını söylemek çok yanlış olur. O yüzden bağı tekrar kurabilmek adına biraz o dilden kaçmamız gerekiyor. Birçok ülkede yaptığı çalışmalarla bağımlılıkla ilgili araştırma yapan Johann Hari, 'Bağımlılığın karşıtlığı ayaklık değildir, bağımlılığın karşıtı bağ kurmaktır' der. Aslında Kürdistan'da belki de en temel ihtiyaçlarımızdan biri o bağı kurabilmek" diye konuştu.

 

Burtakuçin, yaklaşık 1 yıllık gibi bir kısa sürede merkezlerine 50 danışanın başvurduğunu belirtti.  Kısa sürede bu sayıya ulaşmanın önemli olduğunu ancak merkezin Amed gibi bir kent için yetersiz kaldığını ifade eden Burtakuçin, her ilçe ve mahalle için merkez kurulması gerektiğini işaret etti. 

 

KORUYUCU-ÖNLEYİCİ ÇALIŞMALAR

 

Merkez bünyesinde koruyucu-önleyici ile tedavi ve rehabilitasyon olmak üzere iki türlü çalışma yürüttüklerini aktaran Burtakuçin, "Koruyucu-önleyici çalışmalarımızda ailelere, yetişkinlere yönelik eğitim oturumlarımız var. Bu oturumlarımızda amacımız ailelerin öncelikle maddeleri tanıması. Bağımlılık yapan maddeler neler, bunlar kişi üzerinde nasıl etki yaratır, bunlar önemli. Eğer yakınlarından birileri ya da çocukları kullanıyorsa, erken tespit ve müdahale önemli. Çünkü sağlığın birçok alanında olduğu gibi erken dönemde müdahale edildiğinde başarı oranı çok daha yüksek. O yüzden erken dönemde müdahale etmeleri önemli. Fark etmeleri ve destek almaları önemli. İkinci olarak maddeye yakınlarının veya çocuklarının hiç bulaşmaması için neler yapabilirler? Eğitim oturumlarımız bunlarla ilgili. Çocuklara yönelik de Hayat Parkı Atölyemiz var. Çocuklarla maddeyi direk çalışmıyoruz. Sadece sağlıklı yaşam, arkadaş seçimi, karar verme, problem çözme ve benzeri yetenekleri çalışıyoruz. Koruyucu önleyici çalışmalarımız bu yönlü" ifadelerini kullandı.

 

PSİKOLOJİK DESTEK

 

Danışmanlık merkezi olduklarını ve tıbbi tedavi hizmeti sunmadıklarını belirten Burtakuçin, "Ama başvuranlar için sosyal hizmet uzmanı arkadaşlarımız vaka yönetim süreçlerini yürütüyor. Gerekirse hastanelerde onlara eşlik edip, yatış gerekiyorsa, yatış yapıyorlar, ayaktan ilaç tedavisi gerekiyorsa o konuda destek oluyor. Burada psikolojik destek ve rehabilitasyon kısmını yürütüyoruz. Rehabilitasyonda da kişinin hayatını düzenleme, aile ilişkileri, meslek ya da hobi edindirme gibi çalışmalar yürütüyoruz. Yerimiz Sümerpark'ta. Sümerpark'ta ortak yaşam alanı var. Burada bazı kurslar, spor alanları var. Buralara yönlendirebiliyoruz. Ya da ihtiyaç halinde Ticaret ve Sanayi Odası'yla iletişime geçip -kişi belli bir süre temiz kalmışsa- onlarla görüşüp, iş olanağı da sağlanabiliyor" şeklinde konuştu. 

 

Madde bağımlılığına dönük çalışmalar yürüten kurumlarla iletişim halinde olduklarını, işbirliği yaptıklarını dile getiren Burtakuçin, bu konuda gelen eğitim taleplerini olumlu yanıt verdiklerini vurgulayarak, bu eğitimler sırasında birçok kişinin yakınları arasında madde bağımlısı olduğunu belirtip, destek talebinde bulunduğunu ve eğitimlerin bu açıdan çok önemli olduğunu söyledi.

 

BAĞIMLILIĞIN 3 AYAĞI

 

Hastalık olarak tanımladığı bağımlılıkta, sadece tıbbi tedavinin ardından iyileşme sağlandığı yönünde algıların olduğuna dikkat çeken Burtakuçin, "Bağımlılık böyle bir şey değil. Bağımlılığın 3 ayağı var; tıbbi tedavi, psikolojik tedavi ve sosyal destek. Bu üçünün birlikte yürümesi gerekiyor. 3 ayaklı bir masa gibi, o masanın bir ayağı yoksa yere düşer. O yüzden üçünü önemsiyoruz. Üçünün birlikte yürümesi gerekiyor" diye belirtti.

 

Burtakuçin, madde bağımlılığına karşı yapılması gerekenleri şöyle sıraladı: "Madde bağımlısı olan gençleri iyi-kötü, çirkin-güzel diyerek ayırt etmek doğru değil. Genelde böyle bir algımız var maalesef. Madde bağımlısı kişi, kötüdür algısı öncelikle yanlış. Yani destek alması gereken bir hasta. Bunu bilmek çok değerli, kıymetli. İkincisi; madde bağımlılığından kendimizi, yakınlarımızı, çevremizi korunmak için neler yapmamız gerekiyor, bu konuları bilmek çok değerli, kıymetli. Kurumlar olarak da yapabileceklerimiz var. Bu anlamda yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri, sendikalar, bütün kurumların şunun farkında olması gerekiyor: Bağ kuran bir dil geliştirmemiz gerekiyor. Kişiyi anlamadan, destek olamayız."

 

'HER BİRİMİZİN ÜZERİNE DÜŞEN BİRÇOK ŞEY VAR'

 

Madde kullanımında destek almanın çok önemli olduğunu vurgulayan Burtakuçin, bu noktada ailelerin ve kurumların üzerine düşen sorumluluklara dikkat çekti. Bunun yanı sıra zorla tedavinin sonuç vermeyeceğine işaret eden Burtakuçin, şunları söyledi: "Kişi kabul etmiyor, o zaman kendi haline bırakalım anlayışı da çok doğru değil. O kişiyi ikna edebiliriz. Kişiyle bağ kurabilen biri onu ikna edebilir. Bu noktada belki ikna ile onun destek almasını sağlayabiliriz. Ve bu durumda bize başvurabilirler, yine tıbbi destek noktasında Amed'de AMATEM, ÇEMATEM var. Oradan destek alabilirler ya da direk buradan süreci yürütüp, tıbbi tedavi noktasında da yönlendirme ve eşlik etmeyle birlikte destek sunarız. Bu noktada aslında her birimizin üzerine düşen birçok şey var."

 

MA / Rukiye Payiz Adıgüzel