AMED - Amed merkezli çalışmalarını sürdüren Kürt PEN'in Eşbaşkanı Ömer Fidan, “Kurdistan’nın her alanında oluşturulan parçalanmayı sonlandırıp, birlik olmayı hedefliyoruz. Tutsak yazarlar için duyarlılık oluşturmak istiyoruz" dedi.
Kürt PEN (PENa Kurd), 1980 yılında PEN International'ın bir şubesi olarak çalışmalarına başladı. Kürt PEN'in kuruluşu ise, 1988 yılında İngiltere'de düzenlenen PEN International'ın konferansında karar altına alındı. Kürt PEN, 2013 yılında gerçekleştirdiği 8’inci kongresinde çalışmaların merkezi olarak Amed’i belirledi. Kürt PEN'in 10’uncu kurultayında yapılan tüzük değişikliğiyle merkez ve karar alma yetkisinin Amed olduğuna karar verildi.
Kürt PEN, söz konusu tarihten bu yana faaliyetlerini dört ana komite altında Amed'te sürdürüyor; Cezaevlerindeki Yazarlar Komitesi, Dil ve Çeviri Hakları Komitesi, Barış İçin Yazarlar Komitesi ve Kadın Yazarlar Komitesi. Bu süreçte iki önemli kitap yayımlandı. Kürtçenin tüm lehçelerinde "Dije Dej" ile 16 öykü ve 139 şiirden oluşan "Rabûna Berî Li Gulberojan” kitapları çıkarıldı.
Temmuz 2022'den bu yana Kürt PEN'in Eşbaşkanlığı görevini yürüten Ömer Fidan, çalışmalarına dair ajansımıza konuştu.
'DIJE DEJ' ÇALIŞMASI
Kurdistan'ın dört bir parçasında farklı lehçelerle yazılmış tüm eserleri bütün dünyaya tanıtmayı istediklerini ve böylece "Kurdistan’ın bir resmini çizmek istediklerini" belirten Fidan, "Kurdistan’ın her alanında oluşturulan parçalanmayı sonlandırıp, birlik olmayı hedefliyoruz" dedi. Almanya’da 9 Temmuz 2022’de gerçekleştirdikleri kongrede Kürtlerin ürettikleri edebi ürünlerin tanınması için bir öneri yapıldığı ve ardından bir yayın komitesi oluşturduklarını aktaran Fidan, "Tüm lehçelerden oluşan Kurdistanî bir resim çizip, eserleri derlemek istedik. Bu yenilikçi eserleri diğer PEN’lerin olduğu dillere; özellikle İngilizce, Fransızca ve İspanyolca’ya çevirip, Kürt eserlerini tanıtmak istedik. Bunun için 6 lehçe ve Kürtlerin yoğunluklu olarak kullandığı 2 alfabeyle yazılan hikayelerden oluşan ‘Dije Dej’ kitabını yayınladık. Yayın Komitesi sorumlusu Jiyar Cehanferd ve şimdiki Eşbaşkanımız Anisa Caferi Mêhr’in emekleriyle, 54 yazarın yazdığı hikâyelerden oluşan bu eserle Kurdistan’ın resmini çizmek istedik" diye konuştu.
Birçok yazarın tutsak olmasından kaynaklı Cezaevlerindeki Yazarlar Komitesi'nin yoğun bir çalışma içerisinde olduğuna dikkati çeken Fidan, "Elimizden geldiğince bu komite ile birlikte zindandaki yazarların sesini dışarı duyurmaya çalışıyoruz. ‘Dije Dej’ oluşmaya başladığında yazarlar komitesi, imkanlar dâhilinde çok güçlü bir çalışma yürüttü. Hem zindandakilerin yazdıklarının ve eserlerinin tanıtımı hem de imza çalışmaları gibi farklı çalışmalar yürüttük" diye kaydetti.
39 YAZARA ULAŞILDI
Fidan, cezaevlerinde yüzlerce Kürt yazar olduğunu ve yazarların tehlike altında olduğuna işaret ederek, "Rabûna Berî Li Gulberojan" kitabının derlenme sürecini anlattı. Fidan, "Zindanlardaki yazarlara ulaşmak çok zorluydu. Biz de bu yüzden sadece kuzeyde tutuklu bulunan yazarlara ulaşabildik. Büyük uğraşlarla sadece 39 tutuklu yazara ulaşabildik. Kitabın arkasında da yer alan ‘Bazen bir hikâyenin, hikâyesi anlatılan hikâyeden de daha ağır ve zahmetli olabiliyor. Daha fazla şey anlatabiliyor' yazısında olduğu gibi zorlu bir süreçti. Bu hikayelerin cezaevinden çıkış süreci hepsi başlı başına bir hikayedir. Maalesef tüm tutsaklara ulaşıp, eserlerini yayınlamak mümkün değil. Ama elimizden geldiğince bu konuda duyarlılık yaratıp, bir gündem oluşturmak istiyoruz. Önemli olan bu sesin dünyaya ulaşması" diye kaydetti.
'DUYARLILIK OLUŞTURMAK İSTİYORUZ'
Dil ve kültür alanında çalışma yürüten diğer dernek ve kurumları da çalışmalarına dahil etmek istediklerini ifade eden Fidan, "Daha fazla dernek ve kuruluşla çalışma yapıp, bu konuda duyarlılık oluşturmak istiyoruz” dedi. "Zindanlar Kürtlere özgürlük için öncülük ediyor" diyen Fidan, şöyle devam etti: "Birçok kişi zindanlarda okuma, yazmayı öğrendi ve zindanlarda onlarca eser yarattı. Zindanlar, dışardakinden çok daha büyük direnişlere ev sahipliği yapıyor. Şimdi Kürtlerin bütün yayınevlerinden tutsakların kitapları ve eserleri basılıyor. Edebiyat ve yaratıcılık için zindanlar önemli bir noktadadır."
MA / Bazid Evren - Şilan Çil