İSTANBUL – KONDA'nın "Türkiye’deki İnsan Hakları Algısı" raporuna göre, Türkiye'de insanlar en fazla siyasi tercihlerinden dolayı ayrımcılığa uğradığını; ihlalleri, en fazla siyasetçilerin, yargının ve polislerin yaptığını düşünüyor.
İnsan Hakları Derneği'nin (İHD) KONDA Araştırma Danışma Şirketi'ne, "Türkiye’deki İnsan Hakları Algısı" üzerine yaptırdığı araştırmasının sonuçları İHD İstanbul Şubesi’nde düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.17-19 Mayıs 2024 tarihlerini kapsayan araştırma, 74 il ve bin 419 köy ve mahalle ile toplamda 2 bin 915 kişi ile telefon aracılığı gerçekleştirildi. Araştırma, Türkiye’deki 15 yaş üstü nüfusun, insan hakları tanımı, hak ihlallerine dair değerlendirmeleri, hukuk ve yargının işleyişine bakışı, insan haklarının korunması ve demokrasinin işleyişine dair görüş ve değerlendirmelerini anlamaya yönelik içeriklerden oluştu. Araştırma raporunu Konda Genel Müdürü Aydın Erdem açıkladı.
ADİL YARGILANMA
Katılımcılara “Sizin için en önemli olduğunu düşündüğünüz 3 insan hakkı hangileridir?” sorusuna yaşama hakkı 59’luk oranla ilk sırada yer aldı. Yaşama hakkını yakından takip eden diğer bir hak ise yüzde 54 ile ifade ve düşünce özgürlüğü olması dikkat çekti. Üçüncü sırada adil yargılanma hakkı yüzde 36 olurken, kadınların eşitlik hakkı yüzde 34 oranı ile dördüncü sırada yer aldı.
AYRIMCILIK NEDENLERİ
"Tüm toplumu düşündüğünüzde sizce Türkiye'de insanlar en fazla hangi sebeplerden dolayı ayrımcılığa uğruyor?” sorusuna, katılımcıların yüzde 47'si siyasi tercih olduğunu belirtti. Katılımcıların yüzde 41'i din/mezhep, sosyo ekonomik nedenler ve yüzde 35'i etnik kimlik olduğunu dile getirdi.
KADIN HAKLARI İHLAL EDİLİYOR
Katılımcılara “Türkiye’de sizce en çok kimlerin/hangi grupların hakları ihlal ediliyor?” yönünde sorulan soruya ise, yoksullar ve kadınlar yüzde 38 ile ilk sırada yer alırken, çocuklar yüzde 25’le üçüncü sırada yer aldı.
POLİS İHLALLERİ
“Sizce en fazla kimler/hangi gruplar insan haklarını ihlal ediyor?” sorusuna katılımcıların 56’sı siyasetçilerin olduğunu belirtti. Yüzde 24’le mahkemeler ve yüzde 22’yle medyanın, insan haklarını en fazla ihlal eden gruplar olduğu yönünde görüş bildirdi. Türkler arasında siyasetçiler yanıtının verilme oranı yüzde 58’ken, Kürtler arasında bu oran yüzde 48 olarak belirlendi. Mahkemeler, medya, erkekler gibi cevaplarda Türkler ile Kürtler ortak paydada buluşurken, Kürtler arasında polislerin uyguladığı hak ihlaline yüzde 11 puan verilmesi dikkat çekti.
Raporda, “Şiddeti övmedikçe, herkes fikrini istediği gibi ifade edebilmeli, bundan dolayı cezalandırılmamalıdır” cümlesini doğru bulunanların oranı Haziran 2024’te yüzde 89, Eylül 21’de yüzde 83’ken, geçtiğimiz ay yüzde 77 olduğu saptandığına yer verildi.
‘ADİL KARAR ÇIKMAZ’
Raporda, “Mahkemeye düşsem adil karar çıkmayacağından korkarım” cümlesine “kesinlikle doğru” diyenlerin oranının yüzde 26 olduğu belirtildi. Raporda, her 4 kişiden 1’inin mahkemeye düşse adil karar çıkmayacağını beyan etmesi de dikkat çekti.