DİYARBAKIR - Uluslararası kamuoyunun yakından takip ettiği ve verilen mesajlarla her yıl tarihe farklı bir iz bırakan Diyarbakır Newroz'larının son 20 yılına damga vuran fotoğrafları derledik.
"Dem dema serkeftinê ye” (Şimdi kazanma zamanı) şiarıyla startı verilen Newroz kutlamalarının finali, geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yılda da Diyarbakır'da yapılacak. Bağlar ilçesinde bulunan Newroz Parkı'nda yapılacak olan kutlamalar için yaklaşık bir haftadır hummalı bir çalışma yürütülüyor. Saat 09.00'da başlayacak ve 17.00'ye kadar devam edecek kutlamalarda Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı Berdan Öztürk, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Saliha Aydeniz, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanı Pervin Buldan’ın yanı sıra Kürdistani İttifak Çalışması’nda yer alan siyasi parti temsilcileri birer konuşma yapacak. Sanatçılar Rojda, Azad Bedran, Servet Kocakaya, Kazo ve Elenora da kutlamada sahne alacak. Kutlamalar için aralarında tanınmış siyasetçi, sivil toplum örgütü temsilcileri, aydın ve yazarların da aralarında olduğu yüzlerce kişiye davet gönderildi.
İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi'nde ağırlaştırılmış tecrit altında tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü, Kürt ulusal birliği, Kürtçenin eğitim ve resmi dil olması ile hasta tutukluların durumunun bu yılki kutlamalarda öne çıkan başlıklar olması bekleniyor.
Diyarbakır Newroz'ları, gerek kitleselliği gerekse verilen mesajlar nedeniyle ayrı bir öneme sahip. Her türlü baskı, engelleme ve yasağa rağmen Diyarbakır'da Newroz ateşi hiç sönmedi ve her yıl kutlamaların merkezi oldu. Bu açıdan kentte yapılan her Newroz tarihe bir iz bıraktı. Özellikle Kürt özgürlük mücadelesiyle birlikte kentteki kutlamalar politik bir kimliğe büründü. 1990'lı yıllarda on binlerce insan kutlamalara katılırken, 2000'li yıllarda bu sayı milyonları buldu. Buradaki kutlamalar aynı zamanda Kürt halkının, siyasal, sosyal ve kültürel taleplerini dünyaya haykırdıkları kitlesel mitinglere dönüştü.
Uluslararası kamuoyunun da yakından takip ettiği Diyarbakır Newroz'larının son 20 yılına damgasını vuran fotoğrafları derledik.
2002: 1 MİLYON KİŞİ ALANDA
2002'de bir milyon kişiyle Newroz ateşi yakıldı. Sarı, kırmızı ve yeşil renklerin öne çıktığı kutlamalar ilk görkemli Newroz olarak kayıtlara geçti.
2003: ALAN DOLDU TAŞTI
HADEP'e yönelik kapatmanın gündemde olduğu bir atmosferde Fuar Alanı'nda kutlamalar yapıldı. Çevre illerden polis ve asker takviyesi yapıldı. Buna rağmen 1 milyona yakın insan kutlamalara katıldı.
2004: NEWROZ BİRLİKTİR
"Newroz birliktir" şiarıyla yüz binler alanlara aktı. Günler öncesinde ara sokaklarda kutlamalar başladı.
2005: HER YER NEWROZ
Sadece Fuar Alanı değil her yerde Newroz kutlamaları yapılmaya başlandı. Üniversite kampüslerinde bile Newroz ateşi yakılmaya başlandı.
2006: ÖCALAN İRADEMDİR
2006 yılında "Barış İçin Halen Bir Şans Var" şiarıyla alanları dolduran milyonlara, "Öcalan'ı siyasal irade olarak kabul ediyor musunuz?" diye soruldu ve hep bir ağızda verilen "Evet" yanıtı tarihe damgasını vurgu.
2007: FUAR ALANI YETMEDİ
2007 yılına gelindiğinde Fuar Alanı yetmez oldu; kutlamaların yeni adresi Newroz Parkı oldu. Öcalan'ın zehirlenmeye çalışılmasına karşı "Sağlığı sağlığımızdır" mesajı öne çıktı.
2008: ÊDÎ BES E
Newroz alanını dolduran yüz binler, "Êdî bes e” (Artık yeter) diye haykırdı. "Demokratik konfederalizm" talebi kutlamalara damga vurdu.
2009: KAMYON KASASINDA NEWROZ'A
Bu yıl Öcalan'ın 90'lı yıllara ait Newroz değerlendirmesinin yer aldığı video, dev sinevizyonlardan alanı dolduran bir milyonu aşkın kişiye izlettirildi. Kamyon kasalarında insanların alana akması renkli görüntüler ortaya çıkardı.
2010: İNSAN SELİ
Akşamdan başlayan kutlamalara bir buçuk milyon kişi katıldı. "Özgür Önderlik, Özgür kimlik, Demokratik Özerklik" şiarıyla yapılan kutlamalarda Öcalan'ın Newroz değerlendirmesi dinlendi.
2011: MÜDAHALEYE RAĞMEN KUTLAMA
Bu yıl polis müdahalesi öne çıktı. Buna rağmen il ve ilçelerde büyük kutlamalar yapıldı ve Newroz ateşi yakıldı.
2012: BARİYERLER AŞILDI
2012'de kutlama yasaklandı. Yasağa rağmen bir milyonu aşkın kişi dört bir koldan Newroz Alanı'na ulaşmayı başardı.
2013: ÖCALAN’IN MANİFESTOSU
2013 Newrozu’na, Öcalan'ın manifestosu damga vurdu. En görkemli Newroz oldu. Yeni bir mücadele dönemi başlatıldı.
2014: DÜNYADAN YOĞUN İLGİ
2014 Newrozu da aynı coşkuyla geçti. Uluslararası kamuoyundan yoğun ilgi kutlamalara gösterildi. PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın mesajı okundu.
2015: TARİHİ ÇAĞRI
2015 yılında “Öcalan'a özgürlük" talebi öne çıktı. Milyonlar, "Öcalan'a özgürlük" diye haykırdı.
2016: SUR'A SELAM!
Çatışmalı sürecin gölgesinde milyonlar toplandı. “Sur direnişinden özgürlük Newroz’una” şiarı Newroz'a damga vurdu.
2017: KURKUT ÖLDÜRÜLDÜ
Tarihi bir kutlama yapıldı. Newroz sabahı üniversite öğrencisi Kemal Kurkut öldürüldü.
2018: EFRÎN MÜDAHALESİNE TEPKİ
Gençlerin yoğun katılımı dikkati çekti. Türkiye’nin Efrîn’e yönelik müdahalesine tepki gösterildi.
2019: TECRİDİ KIRACAĞIZ
DTK Eşbaşkanı Leyla Güven’in Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması talebiyle sürdürdüğü ve tüm cezaevlerine yayılan açlık grevi eylemleri kutlamalara damga vurdu.
2020: PANDEMİ ENGELİ
Newroz, koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle bu yıl kutlanamadı. Newroz Parkı ilk defa boş kaldı. Ancak mahalle aralarında kutlamalar yapıldı.
2021: DİRENİŞ NEWROZU
“Newroz ateşiyle direnelim, özgürleşelim” şiarıyla milyonlar Newroz alanını doldurdu.
MA / Gökhan Altay