Van’ın Edremit ilçesine bağlı Kiracılar TOKİ’nin üst kısmındaki yayla ve mera alanlarında Siirtli bir aile yıllardır koçerlik yapıyor. Koçerler, beslediği 500’e yakın keçi ve koyundan elde ettikleri sütü ve yaptıkları peyniri şehirdeki yurttaşlara günübirlik satıyor. Koçerlik yapan ailenin köy boşaltmaları, yaylalara çıkmalarına izin vermemeleri nedeniyle son 20 yılda şehir merkezine yerleşmesine rağmen bu gelenekten vazgeçmediği görülüyor. 

 

Çobanlar, günde bir kez hayvanları, süt sağımı için kadınların tel örgüler ve gölgelik yaptıkları yere getiriyor. Ardından 5 kadın kolektif bir şekilde süt sağma işlemi gerçekleştiriyor. Her gün saat 11.00’de ellerindeki bidon ve süzgeçlerle alana gelen kadınlar, çobanın sürüyü getirmesiyle süt sağmaya başlıyor. 

 

20 YILDIR BERİVANLIK YAPIYOR

 

Sürü sahibi 55 yaşındaki Ayşe Demir, hayvanlarla beraber koçerliği sürdürdüğünü ve Hizan, Faraşin, Başkale gibi birçok yerde ömrü boyunca yaylaları gezdiğini söyledi. Son 20 yıldır Van’da bu geleneği sürdürdüğünü dile getiren Demir, eşinin koyunlara baktığını kendisinin ve mahalleden birkaç kadının da berivanlık yaparak günlük süt sağdığını ve sütleri merkezde yurttaşlara sattığını dile getirdi. 

 

‘ASKER YAYLAYA ÇIKMAMIZA İZİN VERMİYOR’ 

 

Demir, “Sütten peynir yapıyoruz. Başka bir işle uğraşamıyoruz. Yılın 12 ayı gece gündüz yalnızca hayvanlarla uğraşıyoruz. Başkale, Faraşin, Hizan gibi yerlerde yaylalardayız. Artık asker, yaylalara çıkmamıza izin vermiyor. Evlerimizi, çadırlarımızı, eşyalarımızı yaktılar” dedi. 

 

‘HAYVANLARIMIZI SATARSAK AÇLIKTAN ÖLÜRÜZ’ 

 

Van’a göç etmelerine rağmen hayvancılık yapmaya devam ettiğini dile getiren Demir, eşiyle birlikte sürekli bu işle meşgul olduklarını kaydetti. Demir, “Biz bu hayvanları satarsak açlıktan ölürüz. Yaylalar güzeldir. Kimseye minnetimiz yoktur. Eskiden ailelerin hayvanları daha çoktu. Devlet bırakırsa şimdi de yaylalara çıkarız. 2 aydır burada yüksek yerlerde beslediğimiz hayvanlarımızı sağıyoruz ve süt elde ediyoruz. Sütleri müşteri çok olduğundan ötürü hemen satıyorum. Sütün litresini 5 TL’ye peynirin kilosunu 16 TL’ye satıyorum” diye konuştu.

 

‘ZOR AMA GÜZEL’ 

 

TOKİ’lerin yukarısında bulunan düzlük alanda telle çevirdikleri alanda oluşturdukları gölgelikte keçileri sağmaya gelen berivanlardan Revşan Yücel de, 27 yıldır berivanlık yapıyor, günde 200 koyunun sütünü sağıyor. Yücel, “Sütü götürdükten sonra kazanlarda kaynatıyoruz ve peynir, tereyağı  yapıyoruz. Kokusu ve zorluğu olmasına rağmen berivanlık güzeldir. Yapılan peynir, tereyağı ve sağılan sütleri şehir merkezlerindeki kişilere satıyoruz” dedi.

 

MA / Müjdat Can