AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 24 Haziran seçimlerine giderken vaatlerinden olan "millet kıraathanesi"nin ilki Diyarbakır'da açıldı. “Erkekliğin üretilip, pekiştirildiği yerler” olarak yorumlanan “millet kıraathaneleri”nin kadınlar üzerinde yaratacağı etkiyi sosyolog Doç. Dr. Aslı Kayhan değerlendirdi. 

 

'OSMANLI GELENEĞİNİN POLTİKASI’

 

Kayhan, kıraathanelerin geçmişinin Osmanlı’ya dayandığını ve o dönemde medya işlevini gördüğünü, kamusal olarak toplumun bir araya geldiği, kültür sanat etkinliklerinin düzenlendiği, okur-yazar kesimin kullandığı ve dönemine cevap veren alanlar olarak kullanıldığını belirtti. Günümüzdeyse işlevsel olarak gerekliliği olmayan bir yapı olduğuna dikkat çeken Kayhan, “AKP iktidarının seçim vaadi  olarak ortaya attığı, Osmanlı politikalarının içini boşaltarak kendine göre yürütmeye çalıştığı siyasi görüşlerinin bir uygulamasıdır. Mevcut olan kafe ve kıraathaneler talepleri yeteri kadar karşılayacak boyutta. Özellikle; kırsal alanlar ve mahallelerde var olan kıraathane özelliğinin dışına çıkabilecek bir pozisyonunu olabileceğini düşünmüyorum. Kitap olması özel bir anlam kazandırmayacaktır” dedi. 

 

'KADINLARI KAMUSAL ALANDAN UZAKLAŞTIRACAK’ 

 

Kıraathanelerin toplumda erkeklerin zaman geçirmek için kullandığı ortak mekanlar olarak tanımlandığını belirten Kayhan, şöyle devam etti: “Özellikle; 16 yıllık AKP iktidarı ile birlikte yükselen erkek egemen anlayış politikalarının daha saldırganlaştığı bu dönemde ön görüleceği gibi kadınları kamusal alandan uzaklaştıran politikaların buralarda uygulanacağını ön görmek imkansız değil. Tüm kamusal alanları kendileri için kullanan iktidar, kıraathaneleri ne yönde kullanacağı önümüzdeki günlerde daha net bir şekilde ortaya çıkacak. AKP’nin bu tür kamusal alanları politikalarını yeşertme alanları olarak kullandığını biliyoruz. Özellikle kırsal alanın politik, siyasal gelişmelerin aracı olarak kullanıldığı bu tür mekanlar önümüzdeki süreçte hangi amaçla kurulduğunun da ipuçlarını verecektir” şeklinde konuştu.

 

'SADECE POLİTİK BİR VAAT'

 

Kıraathanelerin kuruluş amaçlarında üzerinde derinlikli tartışmalar yürütülmediğini belirten Kayhan, “AKP’nin siyaset yapma biçimine bakıldığında üzerinde ciddi çalışmalar yürütüldüğünü düşünmüyorum. Osmanlı’dan gelen bu geleneği sürdürmek, ama bu iktidar cahil algısını da ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Ancak, kıraathaneler üzerinde geniş çaplı düşünülmeyen mekanlar olarak karşımıza çıkacak. Gerçek anlamda bir şey üretmek istiyorlarsa Ovacık Belediyesi’nin yürüttüğü çalışmaları örnek alabilirler. Kitap okuyan çocuklara ücretsiz bisiklet sürme imkanının verilmesi gibi örnekler mevcut. Ciddi bir çalışma yürütmek istiyorlarsa bunu çocuklardan başlatarak yürütmeleri gerekir. Dünyada bunun birçok örneği de mevcut. Mevcut olan birçok kütüphane var. Gereksiz olarak her yere kafe açan iktidar anlayışı, vaat ettiği toplum gelişiminde gerçekçiyse kütüphaneleri daha kullanılır hale getirebilirdi. Tüm bunları göz önünde bulunduğumuzda sadece politik bir vaat olduğunu görebiliyoruz” ifadelerini kullandı. 

 

MA / Elif Çetiner