İSTANBUL - İHD İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu, 1 Temmuz – 30 Aralık 2018 tarihlerini kapsayan “Marmara bölgesi hapishanelerde yaşanan hak ihlalleri” raporunu açıkladı. Buna göre 6 aylık süreçte 2 bin 306 hak ihlali yaşandı. Bölgedeki cezaevlerinde de 104 tutuklunun açlık grevinde olduğu belirtildi. 

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu, 1 Temmuz – 30 Aralık 2018 tarihlerini kapsayan “Marmara Bölgesi hapishanelerde yaşanan hak ihlalleri” raporunu açıkladı. Derneğin şube binasında düzenlenen toplantıda rapor, İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri ve Hapishane Komisyonu Üyesi Hatice Onaran tarafından açıklandı. 27 cezaevine dair ihlallerin yer aldığı raporda, en fazla başvurunun Silivri, Tekirdağ 2 nolu F Tipi, Edirne F Tipi, Düzce ve Bandırma cezaevlerinden yapıldığı belirtildi.

 

94 sayfadan oluşan raporda en çok yaşanan hak ihlalleri şöyle sıralandı: "Tutuklulara yönelik fiziki saldırıların, tehdit, darp ve işkencenin artarak devam etmesi yanında ayakta sayım dayatması, ters kelepçe uygulaması, sayım ve telefon görüşmelerinde tekmil ve askeri nizam dayatması, karşıt görüşlü mahpusların aynı ring aracıyla hastane ve mahkemeye götürülmesi ve çeşitli bahanelerle cezaevlerine hapishane içerisinde karşı karşıya getirilerek saldırı ve provokasyon ortamı yaratılması, LGBTİ+ mahpuslara yapılan ayrımcılık, çıplak aramaya zorlanma, sürgün sevk, yine bazı hapishanelerde mahpusların özel alanlarını da görecek biçimde kameraların konulması, bazı hapishanelerde havalandırmaların üzerlerinin tel kafesle kapatılması, sohbet ve spor hakkının kullandırılmaması, mektupların engellenmesi, eşyalara dair 'amaç dışı kullanım' iddiasıyla disiplin suçu oluşturması ve bunlara el konulması (kalem, mendil, yoğurt kabı, süpürge sapı vs), hücre ve disiplin cezaları, infaz yakma, gazete ve dergilerin verilmemesi, yemeklerin az verilmesi, yine aşırı doluluk nedeniyle birçok hapishanede mahpusların yerlere yatak koyarak yerde yatmak zorunda bırakılmaları vb. biçimlerde hapishanelerde yaygın sorunlar ve hak ihlalleri devam etmektedir."

 

3 DİSİPLİN CEZASI ARDINDAN İNFAZLAR YAKILIYOR

 

Tutukluların sık sık disiplin cezalarıyla karşı karşıya kaldığı ve bu cezaların süreklilik sağladığına yer verilen raporda, "Üç disiplin cezası, mahpusun infazının yakılması için yeter gerekçe kabul edilmektedir" denildi. 

 

TEDAVİ HAKKI İHLALİ DEVAM EDİYOR

 

Tutukluların tedavi hakkına yönelik ihlallerin artarak devam ettiği belirtilen raporda, "Revire sevk edilmeme ya da geç sevk edilme, acil durumlarda dahi aylar sonra hastaneye sevk, hastaneye sevk edilse dahi kontrol, tetkik ve muayenelerin randevularına zamanında götürülmeme, hastane gidişlerinde hasta mahpuslara ters kelepçe dayatılması, hastanelere kafes denilen hücreli ring araçlarıyla götürülmek istenmeleri, çıplak arama zorlamasını kabul etmeyen hasta mahpusların hastanelere götürülmemeleri, doktor muayenesi sırasında askerin odadan çıkmak istememesi, muayene sırasında mahpusun kelepçelerinin çıkarılmaması, kelepçeli ve jandarma eşliğinde muayeneye zorlanma, yine bazı doktorların aşağılayıcı, rencide edici ya da siyasi saiklerle hareket ederek mahpuslara ayrımcılık uygulanması gibi sağlık hakkı ihlalleri halen devam etmektedir" ifadelerine yer verildi.

 

Raporda, cezaevlerinde sürekli uzman bir doktorun bulunmamasının hasta tutukluların tedavilerinin önündeki en büyük engel olduğu vurgulandı.  

 

Raporda, iletişim hakkına yönelik ihlaller de şu şekilde yer aldı: "Kitap, gazete, dergi gibi süreli ve süresiz yayınların verilmemesi, dışarıdan gönderilen gazete ve dergilerin alınmaması, yine mahpusların yazdığı mektupların hiç bir gerekçe gösterilmeden gönderilmemesi ve mahpuslara gönderilen mektupların verilmemesi. Başvurulara göre hapishanelerde; mahpuslara telefon görüşmelerinde zorunlu kılınan tekmil uygulaması, yine bazı hapishanelerde avukatların müvekkilleri ile yaptığı görüşmelerin cihazla sesli ve/veya görüntülü olarak kaydedilmesi, görüşmeyi izlemek amacıyla bir görevlinin hazır bulunması, avukat ile mahpusun birbirine verdiği belgeleri inceleme ve el koyma, görüş gün ve saatlerinin keyfi olarak kısıtlanması söz konusudur. Kantinde satılan resim yapmak için kullanılan sulu boya kalemleri, renkli yazan tükenmez kalemleri gibi mavi ve siyah hariç tüm renkli kalemlere el konması, mahpusların edebi ve sanatsal üretimlerine de el konulması biçimlerinde yaşanmaktadır."

 

KADINLARDAN 71 BAŞVURU

 

Yapılan 643 başvurudan 272’sini sağlık ve tedavi hakkına yönelik engeller, 275’ini işkence, darp, tehdit ve disiplin cezaları, 62’sini iletişim hakkına yönelik, 34’ünü de "diğer" hak ihlallerinin oluşturduğuna yer verilen raporda, "Bu başvuruların 71 tanesi kadın mahpuslar tarafından 30’u ise adli mahpuslar tarafın yapılmıştır. Toplamda bu 6 ay boyunca derneğimize 27 hapishaneden başvuru almış bulunmaktayız. Başvuru yapılan hapishanelerden toplam ihlal sayısı ise; 2 bin 306’dır. Aylara göre ihlallerin dağılımı; Temmuz 160, Ağustos 138, Eylül 366, Ekim 395, Kasım 754, Aralık 493 dür. Bunların 828’i sağlık ve tedavi hakkının ihlaline yönelik ihlaller, bin 76’sı işkence, darp, tehdit, kötü muamele ve benzeridir. 260’ı iletişim hakkının kullanılmasına yönelik ihlaller, 142’si diğer başlığı altında topladığımız ihlallerdir" ifadeleri kullanıldı.

 

104 KİŞİ AÇLIK GREVİNDE

 

İmralı'da ki ağırlaştırılmış tecridin kaldırılması  talebiyle 321 tutuklunun süresiz dönüşümsüz açlık grevinde olduğuna yer verilen raporda, Marmara Bölgesi'ndeki cezaevlerinde açlık grevinde olan tutukluların sayısı ve eyleme başlangıç tarihleri şöyle sıralandı:

 

"* 16 Aralık 2018 tarihinde; Gebze M Tipi Kadın Kapalı hapishanesinden 5 kişi, Kandıra 1 Nolu F Tipinden 6 kişi, Edirne F Tipinden 3 kişi;

 

* 17 Aralık 2018 tarihinde; Bakırköy Kadın Kapalı hapishanesinden 4 kişi, Tekirdağ 2 nolu F tipinden 3 kişi, Kandıra 2 nolu F Tipinden 3 kişi,

 

* 26 Aralık 2018 tarihinde; Düzce T Tipi Hapishanesinden 2 kişi, Tekirdağ 1 nolu F Tipinden 5 kişi, Silivri 5 nolu L Tipinden 7 kişi, Tekirdağ 2 nolu F Tipinden 5 kişi, Bursa H Tipinden 15 kişi, 

 

* 5 Ocak 2019 tarihinde; Bandırma 1 nolu T Tipinden 5 kişi, Bandırma 2 Nolu T Tipinden 5 kişi, Silivri 5 nolu L Tipinden 5 kişi, Tekirdağ 2 nolu F Tipinden 2 kişi, Maltepe 1 nolu L Tipinden 2 kişi, Düzce T Tipinden 2 kişi,

 

* 15 0cak 2019 tarihinde; Kandıra 1 nolu F Tipinden 2 kişi, Bakırköy Kadın Cezaevi'nden 2 kişi,

 

* 16 Ocak 2019 tarihinde; Silivri 5 nolu L Tipinden 5 kişi, Maltepe 2 nolu L Tipinden 2 kişi, 18 Ocak 2019 tarihinde Balıkesir/Kepsut L Tipi Hapishanesinden 4 kişi, Balıkesir/Burhaniye T Tipi Hapishanesinden 2 kişi;

 

* 4 Şubat 2019 tarihinde; Gebze M Tipi Kadın Kapalı hapishanesinden 6 kişi, Tekirdağ 2 nolu F Tipinden 2 kişi."