Unutulmasın diye: Li Xirarê Tofan Rabû

img

MARDİN - Derik’te 1993 yılında, 9 kişinin öldürülmesi olayını "Li Xirarê Tofan Rabû" adlı kitabıyla kaleme alan yazar Adil Başaran, benzer durumların devam ettiğini belirterek, "İnsanlar bu köyde neler yaşandığını bilsinler istedim" dedi. 

Mardin’in Derik ilçesine bağlı Dumanlı (Xirarê) köyünde 16 Şubat 1993 yılında askerler tarafından yapılan baskın sırasında aralarında bir kız çocuğunun da bulunduğu 9 kişinin öldürülmesi olayı, Kürt yazar Adil Başaran tarafından "Li Xirarê Tofan Rabû" adlı roman ile kaleme alındı. Geçtiğimiz günlerde ilk baskısı Ber Yayınları tarafından yapılan kitapta, yaşamını yitirenlerin aileleriyle yapılan söyleşiler ve anılarının yanı sıra dönemin tanıklarının ifadelerine yer verildi. 
 
Hayatını kaybeden kişilerin köylüsü olan ve olaydan bir gün önce köyde bulunan Başaran, 25 yıl önce yaşananlara dair tanıklıklarını ve kitabını Mezopotamya Ajansı’na (MA) anlattı.
 
'3 KİŞİ YAKILARAK, ÖLDÜRÜLÜYOR'
 
Asker ve korucular tarafından yapılan baskından bir gün önce köyde şiddetli bir yağmurun başladığını aktaran Başaran, yağmurun yolu kapaması riskine karşı o günün akşamında alışveriş için Kızıltepe ilçesine gittiklerini belirtti. Olayda hayatını kaybeden arkadaşı Ahmet Çeviren tarafından yolcu edildiklerini söyleyen Başaran, "Biz o gece yola çıkarken, sabahında böyle bir şey olacağı aklımızın ucundan bile geçmedi” dedi. 
 
Sabahleyin köye baskın olduğu bilgisini aldıklarını dile getiren Başaran, "Köyde 3 PKK’linin olduğunu ve operasyonun onlara dönük olduğunu söylemişlerdi. Ancak tüm köyü ateş altına almışlardı. Açılan ateş nedeniyle ilk etapta Seydo Çeviren ile oğulları Ahmet (26) ve Yusuf (22) ile kızı Abide (17), yeğeni Ramazan Çeviren (28), köy azası Mehmet Necat Arıs’ı öldürmüşlerdi. Diğer 3 kişi ise, yaralı olarak bir evin içine atılıyor. Sonra ev üstlerine yıkılarak, ateşe veriliyor. Zaten olaydan sonra köylülerin çoğu köyü terk etmek zorunda kaldı” sözleriyle o gün köyde yaşananlara değindi.
 
‘AKRABALARIMI VE KÖYLÜLERİMİ KAYBETTİM'
 
Yaşananları kaleme alırken duygusal olarak çok fazla etkilendiğini ve zor bir süreçten geçtiğine dikkat çeken Başaran, bunun başlıca nedenini ise, “Çünkü bu olayda kaybettiklerimiz aynı zamanda akrabalarım ve köylülerimdi" şeklinde açıkladı. "Bunun yanında çok acı bir şekilde katledilmişlerdi" diyen Başaran, "Katledilenlerin hemen hepsi ile anılarımız, yaşanmışlıklarımız vardı. Zaten o gece Kızıltepe’ye gitmemiz gerekmese, o yağmur yağmasa belki bugün biz de o katledilenlerin arasında olabilirdik. Bu nedenle kitabı anı roman tarzında ele almamın daha uygun olacağını düşündüm" dedi. 
 
‘UNUTULMASIN DİYE’
 
Olayın yaşandığı tarihte özgür basının bugünkü gibi gelişkin bir ağının bulunmadığını ve olayın TRT’de "Dumanlı’da 9 terörist öldürüldü" şeklinde haberleştirildiğini hatırlatan Başaran, kitabı yazmaktaki amacını ise şu sözlerle açıkladı: "Halbuki bunlar bizim akrabalarımızdı ve sivil insanlardı. İnsanlar çok fazla sahiplenemedi. Aslında bugün de çok fazla sahiplenildiğini düşünmüyorum. Bu nedenlerden ötürü bu olayı kaleme alma gereği duydum. Ne olursa olsun kitaplaştırılması gerektiğini düşündüm. İki satır bir şey dahi olsa, insanlar bu köyde neler yaşandığını bilsinler istedim. Unutulmasın diye. Ben de kitabımda yeteri kadar bu olayı anlatamadım. Ama daha geniş bir ekip oluşturup, bunun üzerine çok daha fazla şey yazabilmeyi isterdim." 
 
‘AYNI ZİHNİYET DEVAM EDİYOR’
 
Olayla ilgili geçtiğimiz yıl Jandarma Genel Komutan Yardımcılığına terfi ettirilen Musa Çitil ile birlikte dönemin bazı üst düzey askerleri ve köy korucularının yargılandığını kaydeden Başaran, dosyanın 90'lı yıllarda yaşanan katliamlara ilişkin açılan davalar gibi beraat ile sonuçlandırılarak, kapatıldığına dikkat çekti.  Benzer durumların halen yaşandığını ve bugün de sivil oldukları bilinmesine rağmen insanların öldürüldüğünü belirten Başaran, şöyle devam etti: “90’lı yıllarda hukuk zaten yoktu. Adalet şahısların, grupların elinde kalmıştı. Bugün de hukuktan ve adaletten bahsedemiyoruz. Talimatla insanlar alınıp ve bırakılıyor. Devlet bu şekilde idare ediliyor. İnsanlar açık bir şekilde öldürüldü ama sorumluları elini kolunu sallayarak gezebiliyorlar. Bugün de o günlerden farklı değil. Hatta neredeyse o dönemlerden daha fazla haksızlık yaşanıyor. O gün TRT vardı, bugün ise TRT'ye diğer medya kuruluşları eklenmiş. Aynı zihniyet ile devam ediyorlar.”
 
‘DAHA FAZLA YAZIP ANLATMAMIZ GEREKİYOR’
 
“Sadece Kürtlere karşı değil, Türklere karşı da aynı politikayı uyguluyorlar” diyen Başaran, son olarak şunları söyledi: “Buna karşı bizim daha fazla bunları yazmamız ve anlatmamız gerekiyor. O günleri birileri yazmalı. Aynı zamanda bugünleri de birileri yazmalı. Ki yazılacaktır. Çünkü bizden sonrakilerin yaşananları öğrenmeye hakları var.”
 
MA / Ahmet Kanbal

Diğer başlıklar

17:04 Cinsel taciz faili müftü tahliye edildi
16:35 Akdeniz Belediyesi'nin etrafına polis bariyerleri yerleştirdi
16:29 Leyla Zana: Şirnex direniştir kimseye vermeyeceğiz
16:12 Adalet Nöbeti: Abdullah Öcalan özgür değilse, kimse özgür değil
16:03 Sivas’taki Surp Garabet Kilisesi satılığa çıkarıldı
15:59 'Sandık başında göçü, yıkımı, hasta tutsakları unutmayalım'
15:51 AKP’li Beyoğlu giderayak personele imar ve ruhsat mesaisi yaptırıyor
15:47 Bayındır: Bu seçim Kürt halkının referandumudur
15:35 DEM Parti Gençlik Meclisi’nden yeni video
15:29 Bakırhan: Kürt sorununun muhatabı Sayın Öcalan’dır
15:22 AKP’li başkan, oğlunu kayyım yönetimindeki belediyede işe soktu
15:06 İzmir’den hareketli seçmen yola çıktı: Rekor kırmaya gidiyoruz
14:59 Tokat Cezaevi'ndeki avukat görüşmelerinde ses ve görüntü kaydı alınıyor
14:22 Oy kullanmak için yola çıktıkları Yenikapı sahili otobüs terminaline dönüştü
13:46 Uluslararası heyetler Amed’de: Seçimleri gözlemleyip raporlaştıracağız
13:44 DEM Parti seçimleri iki merkezden takip edecek
13:35 Hatimoğulları: 31 Mart'ta mührü DEM ağacının altına vuralım
13:29 Îdir'da taşımalı asker ve polisler için okullar tatil edildi
13:24 Onbinler Wan'daki final mitinginde
13:17 Amed Emek ve Demokrasi Platformu: Herkes sandığa sahip çıkmalı
13:15 Kadir İnanır'ın sağlık durumu iyiye gidiyor
13:03 DEM Parti’den Adana açıklaması: Seçime hazırız, zaferle çıkacağız
12:24 MKM konserine getirilen yasak kararı iptal edildi
12:03 Leyla Zana, Orhan Doğan’ın mezarını ziyaret etti
12:02 Muğla'da hareketli seçmen yola çıktı: Kazanmak için gidiyoruz
12:01 ABD'li heyet Kalın, Güler ve Akar'la görüşecek
12:00 AKP Cizîr’de para dağıtarak oy istiyor: Parayı alın oyunuzu vermeyin!
11:49 Çadırkentte kadınları fuhuşa zorlayan Debe AKP'den aday
11:27 Ailelerden İmralı başvurusu
11:13 İsrail ordusu Halep'i vurdu
10:54 Yunanistan'da deprem
10:50 Riha'da sahura kadar seçim çalışması
10:33 Sanatçılar: DEM Parti için sandığa gidelim
10:21 Kuzey ve Doğu Suriye'de yerel seçim tarihi belli oldu
09:43 3 kentte kadın cinayeti | YENİLENDİ
09:40 Gazeteci Süleyman Ahmet'ten 157 gündür haber yok
09:36 Taybet İnan'ın kızı: Bizi katledenlere oy vermeyin
09:26 Giresun’da KYK yurdundan asansör düştü
09:25 Dilovası’nda gençlerin gözü seçimde: Neden bahar açmasın ki?
09:24 Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü için 124 gündür grevdeler
09:16 Kürkçü: Kurdistan’da her hafta, her ay Kızıldereler yaşanıyor
09:09 Mezarlığa konteyner kuran anneye verilen cezanın gerekçesi: Örgüt mezarlığı!
09:08 Gazeteci Aykol'a gönderilen mektup 4 yıl sonra ulaştı
09:07 Amed'de binlerce kişiyle sandıklar korunacak
09:06 Mahkeme ‘hukuki menfaat’ gerekçesiyle Akbıyık’ın iddialarını esas almadı
09:05 Yıldız’ın avukatı: Tutsağa para göndermek yasada suç değil
09:04 Doktor Gül: Bağımsız heyetler İmralı'ya gitmeli
09:00 1 oy neden önemli?
09:00 29 MART 2024 GÜNDEMİ
28/03/2024
23:50 DEM Parti Amed'de gazetecilerle buluştu: Gayrimeşru olanlar gidecek
23:27 Sêwereg'te kaza: 3 ölü, 6 yaralı
23:13 Türk: İrademiz sandıklara yansırsa barışa bir adım daha yaklaşırız
22:40 Öğrenciler ‘deprem riski’ nedeniyle yurttan çıkarılmak istendi
20:53 Akdeniz’de kasıtlı çıkarıldığı belirtilen yangınlarda artış
20:47 HDP'nin eski MYK üyelerinin ‘Ermeni Soykırımı’ açıklamasından yargılandığı davada karar çıktı
20:20 Şenyaşar ailesinin eylemine DEM Partili kadınlar ve avukatlardan ziyaret
19:46 YSK’den ‘iftar’ kararı: Sayım aralıksız yapılacak
19:34 Bakırköy Cezaevi önünde gözaltına alınanlar serbest bırakıldı
19:27 Nijerya'da 3 ayda 202 kişi menenjitten hayatını kaybetti
18:02 Bakırköy Cezaevi’nde tutsaklar görüş sonrası darp edildi
17:50 Genç: Erdoğan Kürt sorununda çözüme yönelmez
17:23 DEM Parti’den bir ilk: Engelliler için yeni bir yaşam mümkün standı
17:16 DBB’ye ait malzemeler askeriye ve emniyet tarafından taşınıyor
16:59 Yargıtay, Ata ve Mızrak davasında polislerin beraatını onadı
16:49 DEM Parti seçim çalışmalarına hız verdi
16:46 MB rezervleri bir haftada 4 milyar 53 milyon dolar azaldı
16:39 DEM Parti: AKP’liler Belçika’daki ırkçı saldırının sözcülüğünü yapıyor
16:30 Hatimoğulları: Savaş için kapı kapı dolaşacağınıza barış için İmralı kapısını açın
16:21 Adalet Nöbeti’nden ‘İmralı kapısını açın’ çağrısı
16:07 Zana Bedlîslilere seslendi: Sandıklarınıza sahip çıkın
16:07 DEM Parti: Antalya'da adaylarımızı geri çekmiyoruz, oylar DEM'e
16:01 Temelli Colemêrg'de: Bu faşist iktidarı yıkacak olan sizin iradenizdir
16:00 Hatice Yıldız’ın tutukluluğu Bakırköy cezaevi önünde protesto edildi
15:47 Roboskî’yle yüzleşme olmadan demokrasi mümkün değil
15:34 Meleyî aşireti DEM Parti’ye desteğini açıkladı
15:17 Bakırhan: Halk onuruna ve iradesine sahip çıkacak
15:15 Pontoslu yazar Haralambidis yaşamını yitirdi
15:05 Êlih kayyımı AKP adayı için 53 milyona koli hazırlattı
15:01 Amed’de okul temizliği yaptırılan 15 öğrenci zehirlendi
14:55 Tutsaklardan siyasi partilere mektup: Açlık grevleri konusunda rol üstlenin
14:37 Mart ayı katliamlarıyla yüzleşme çağrısı
14:18 Okullar 1 Nisan'da tatil
14:16 Bayındır Bazîd’den seslendi: 1 Nisan’da başarımızı birlikte kutlayalım
14:01 Yargıtay Başkanı onuncu turda da seçilemedi
13:08 Açlık Grevi İzleme Koordinasyonu: Tutsakların talepleri karşılanmalı
12:55 DEM Parti’den 3 merkezde miting
12:48 Mûş'ta vali, kaymakam ve komutandan seçim çalışması
12:22 Esenyurt'ta 5 katlı binada yangın çıktı
12:21 Kütahya ve İstanbul’da erkek şiddeti
11:57 AKP'li belediyenin taş ocağına 'ÇED gerekli değil' kararı
11:42 ÖHD’den iki bakanlığa başvuru: Sağlık hakkı ihlaline sebep olan uygulamalar son bulsun
11:33 Abdullah Öcalan’ın avukatlarından yeni görüşme başvurusu
11:06 Zafer işareti gerekçesiyle seçim görevi iptal edildi
10:42 Kantinden para ile satın aldıkları eşyalara el konuldu
10:41 Agrobay işçileri ilk kazanımlarını elde etti
10:29 Cisim patlaması raporu: Dayan ailesi mağdur edildi
10:23 Ertak: Şirnex'te 2004 ruhuyla sandık başına gidelim
09:37 DEM Parti'ye destek yürüyüşü
09:13 Gazeteci Ahmet’in akıbetine dair 156 gündür açıklama yok
09:12 Tutsaklar 123 gündür açlık grevinde
09:11 DEM Parti Cihanbeyli için seferber
09:09 Xinûs eşbaşkan adayları: Herkese eşit hizmet vereceğiz
09:08 Abdullah Öcalan'ın avukatı: CPT güven veren bir kurum olmaktan çıktı
09:07 Wêranşar DEM'den yana
09:06 Ebexliler 2019’un hesabını soracak!
09:04 'Taşıma' hilesine karşı binlerce hareketli seçmen başvurusu
09:02 Tutsak yakınlarından hukuksuzluğa karşı dayanışma çağrısı
09:01 Tuncel: Sandığa gidelim, gasp edileni geri alalım
09:01 28 MART 2024 GÜNDEMİ
08:51 Ahlat T Tipi’nde provakatif saldırı
08:42 Beyaz Saray’dan İsrail’i görüşmeye ikna çabaları
27/03/2024
23:59 Riha’da kitlesel halk buluşmaları: Halka hizmet DEM Parti ile gelecek
23:56 Halk buluşması mitinge dönüştü: Hiçbir kuvvet Êlih’in kafasını karıştıramaz
23:22 Riha’da gözaltına alınan 7 kişi serbest bırakıldı
21:41 Barikat Riha’dan DEM Parti’ye destek yürüyüşü
21:34 Agirî ve Wan'da gençlik şöleninde tecrit vurgusu
21:08 Serüven Kültür Dünya Tiyatro Günü’nde sokakta
20:53 Memurlar AKP çalışmalarına götürülüyor
20:36 Mêrdîn adayları sahada: Sesimiz sandıklardan güçlü çıkmalı
20:30 Tiyatro oyuncularından DEM Parti’ye destek
20:22 Haber Sen: TRT anayasal suç işliyor
20:05 Zana: İmralı kapıları açılsın
19:47 Emine Şenyaşar’ı ziyaret etmek isteyen EMEP’lilere engel
19:43 İzmir'de kadın katliamları protestosu: Örgütlenelim
19:38 Colemêrg’teki final mitingine kitlesel yürüyüşle çağrı yapıldı
19:15 İstanbul’da çok sayıda gözaltı
19:09 KHK eylemi 287’nci haftasında
18:54 Sêrt’te silahlı kavga: 4’ü ağır 8 yaralı
18:28 Bodrum’da kadınlar çocuk istismarını protesto etti
18:04 Erdoğan Êlih’de Ankara ve İstanbul için oy istedi
17:57 İHD Ankara Şube Ekoloji Komisyonu Yıllık Ekoloji Raporu’nu açıkladı
17:02 Türkdoğan TİHV ve İHD’yi ziyaret etti
16:51 DEM Partili adaylar: Adana için yeni bir tarih yazma vakti geldi
16:49 DEM Parti seçim çalışmasında: 1 Nisan'da zaferi kutlayacağız
16:47 Zana'dan Adalet Nöbeti'ne ziyaret: Annelerin mücadelesi olmasa dilimiz yok olurdu
16:38 Eğitim Sen: Cumhur İttifakı adayları okullarda propaganda yapıyor
16:22 Erdoğan Amed'de: Bu kardeşinize yüzde 28,5 oy çıkmışsa durup düşünmemiz lazım
15:50 Hatimoğulları'ndan Erdoğan'a: Çık sen kendini ıspatla
15:47 Emekliler: Sandıkta hesap soracağız
15:40 ÖHD, Marmara Bölgesindeki cezaeevlerine dair raporunu paylaştı
15:37 Hareketli seçmenler Muğla'dan yola çıktı
15:15 Mahkeme kararı verdi: Devletin öğrencilere yemek sağlama yükümlülüğü yoktur
15:12 Trabzon’da göçük: 3 işçi yaşamını yitirdi
15:10 Uçar: Bu seçim Şêx Seîd'e hakaret edenler ile Şêx Seîd'in torunları arasında
14:49 Belediyeden 'Yardıma muhtaç' kuyumcuya 70 bin TL yardım!
14:43 Cezaevinde rahatsızlanınca hastaneye kaldırıldı
14:30 Bayındır Qereyazî’de: Bu seçim, Kürtlerin dili, kimliği için referandumdur
14:20 DEM Parti'den Elkê'de sandık güvenliği eğitimi
14:18 Türkiyeli yetkili: Rusya saldırganlarını tutuklama talebi yoktu
13:49 Hrant Dink davası sanığı: İstihbaratı cinayetten bir gün sonra almış gibi rapor düzenledik!