Tutuklu yazar Özbil: Kalemimiz kadar sakındıklarımız da kim olduğumuzu anlatır

img

DİYARBAKIR - Güncel tarih arka planında hazırladığı "Elim Sende" romanıyla yeniden okuyucusuyla buluşan tutuklu yazar Sami Özbil, "Tercihlerimiz kadar kalemimiz, sakındıklarımız da kim olduğunuzu anlatan işaretler taşır. Baskı veya bir başka nedenle bu yaşanılanlardan uzak durmayı kendime yakıştıramazdım" dedi. 

Tutuklu yazar Sami Özbil'in son romanı "Elim Sende" Ceylan Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Özbil, romanında mücadele içinde olan bir grup gencin yaşamlarını güncel tarih arka planıyla ele alıyor.  Özbil, son kitabına ve edebiyata ilişkin sorularımızı tutuklu bulunduğu Kandıra 1 Nolu F Tipi Cezaevi'nden mektup yoluyla yanıtladı. 
 
"Elim Sende" romanınızda sokağa çıkma yasakları sürecinde yaşananlar, ihraçlar, baskı ortamı gibi yakıcı ve bir o kadar da güncel politik meseleleri de ele alıyorsunuz. Bu konuları ele almanızın nedeni neydi? Böylesi zorlu bir dönemde özellikle bu konulara değinmek zor mu? 
 
Faşizm yürürlükte olduğu zamanlarda akla gelebilecek her başlık politikleşir. Ayrıca tercihlerimiz kadar kalemimiz, sakındıklarımız da kim olduğunuzu anlatan işaretler taşır. Baskı veya bir başka nedenle bu yaşanılanlardan uzak durmayı kendime yakıştıramazdım. Romanı yakın döneme kurdum. Karakterlerin tamamı o atmosferde nefes alıp verdi. Ancak bunu kişisel olarak göze sokarcasına yapmayı kişisel üslup olarak yeğlemedim. Doğrudan politik bir metinle edebiyat arasında böylesi bir özerk ilişki olduğuna inanırım. 
 
Romanda okuyucuyu mücadele içinde olan bir grup gencin hayatlarına, duygularına konuk ediyorsunuz.  Bunu yaparken de aşktan savaşa, mücadeleden cinsel şiddete, insanların doğa ile ilişkisine kadar her biri başlı başına bir kitap konusu olabilecek konuları bir arada işliyorsunuz.  Edebiyat yolu ile bu kadar farklı meseleyi bir arada işleyerek istenilen mesajları vermek mümkün mü?
 
Sanat ve edebiyatın arketipini oluşturan meseleler birkaç bin yıldır aynı. Antik Yunan'dan Shakspeare, Ehmedê  Xanî ile Tolstoy'u bir araya getiren de bu. Aşk, savaş, şiddet gibi başlıklar hakkında iri cümleler kurmak, aforizmal  ifadelere müracaat etmek bana uzak. Merak ediyor yazarken  bunları kurcalıyorum. Ancak çok bilmiş "tanrı anlatıcı" modeli yerine sahneler kuran ve okuru manipüle etmeden bir adam geride duran bir tutumla. 
 
Romanda ele aldığınız bir diğer konu ise "Cinsel istismar" ve buna karşı iki kadının yürüttüğü mücadele. Sizce  cinsel istismar gibi hayati bir konu ne şekilde edebiyatın konusu yapılmalı? Yazar, cinsel istismar gibi hassas bir meseleyi işlerken dil ve üslup konusunda ne gibi noktalara dikkat etmeli? 
 
 Karşılığı verilmemiş, hesabı görülmemiş böylesi cinsel saldırı haberlerinin şiddeti kanıksama ya da dışarıda, uzakta sanma etkisi yarattığına inanıyorum. 
 
Edebiyatın en belirleyici detayının başkası olma özelliği olduğuna inanıyorum. Çocuklukta edinilir veya bir ömür edinilemez. Bir başkası olabilmek çocukluğumdan itibaren ilgimi çekmiştir. Kast edilen sahneleri kurup yazarken acı çektim, canım yandı, bazı sahneleri romandan çıkardım. Dahil olduğum erkekler dünyası sırf kadınlar ve çocuklara yaşattıkları nedeniyle yok olmayı hak ediyor. Kadınların her araç ve biçimle bunun hesabını sormasını destekliyorum. Karşılığı verilmemiş, hesabı görülmemiş böylesi cinsel saldırı haberlerinin şiddeti kanıksama ya da dışarıda, uzakta sanma etkisi yarattığına inanıyorum. 
Elim Sende'de Özge'nin dili travmatik hikayesi nedeniyle farklı üslubu buna işaret ediyor. Tek tek karakterlerin hareket ve söylem özgürlüğü vardır bence. Ancak roman anlatıcısı ile yazarın cinsiyetçi, dışlayıcı, milliyetçi gibi bir dil kullanma hakkı bulunmuyor. Karakter küfreder ama yazar etmemeli.
 
 Cezaevinde eserlerini üreten bir yazar olarak, güncel tarihe dair bilgilere ve gerekli kaynaklara ulaşmakta zorluklar yaşadınız mı?  
 
Edebiyatın gözlem ve bilgi ile üretilebileceği eksenli bir görüş var, hiç katılmadım. Roman kurgusu gereği seçilen mesleklere dair teknik bilgilere ise elbette gereksinim duyuyorum. Bu romanda İstanbul'daki tüm mezarlıklar ve çalışanları hakkında bilgi edinmem gerekti. Dışarıda oldukça kolay olan bu verilere ulaşmam hapiste olmam nedeniyle aylar aldı. Yazarken özgürüm, herhangi bir otosansür hissi yoklamaz beni. Roman kurgusu ne gerektiriyorsa onu yazıyorum ve kimin ne dediğine, diyeceğine de aldırmam.
 
 Romanda asıl mekan İstanbul. Aynı zamanda kıyı Ege'de bazı kent ve mekanlar  da bahsi geçenlerden. Eserlerinizde mekanı neye göre belirliyorsunuz?
 
Romanın ana hikayesini en çok öne çıkaracak şehirleri seçiyorum. Önceki romanlarda Ankara, Mekke, Medine gibi mekanlar bu nedenle seçilmişti. Birinde de hayali bir "Körya" kenti uydurdum. Bu romanda Bora vesilesiyle kıyı Ege'den bahsettim. Çocukluğumun Egesi'ni özlediğimden olsa gerek oraya daha fazla atıf yapabiliyorum bazen. Çocukluğumun şehirlerine el sallamak hoşuma gidiyor doğrusu. 
 
Gerçeküstü öğeler, ölü bir annenin sözleri, rüyalar ve doğayla konuşan Arya, kimi şair ve yazarlara da romanda göndermeler var? Bunu tercih nedeni nedir?
 
Siyasette Sovyet mekanik akılcılığı solu kurttu. Latin Amerika siyasetini, dilini ve edebiyatını öteden beri diğerlerine yeğlemişimdir. Daha neşeli, iyimser, tutkulu ve doğal zira. Açık ve örtük göndermeler metni katmanlandırmak için değil aynı zamanda okuru olduğum isimleri selamlayarak yazarlıktan önce okur olduğumu hatırlatıyorum kendime. 
 
Bir okuyucu olarak romanın sonuna geldiğimde yarım kalmış bir eser olduğu hissine kapıldım. Neden böyle  bir son tercih ettiniz? Romanın devamı gelecek mi? 
 
Tamamlanmış edebiyat eseri var mıdır? Şimdilik mutlak bir sona bağlanmayan, ucu açık romanları tercih ediyorum.
 
Tamamlanmış edebiyat eseri var mıdır? Şimdilik mutlak bir sona bağlanmayan, ucu açık romanları tercih ediyorum. Edebiyatçının üretirken gördüğü metin ile okurun anladığı metin kesinlikle birbirine benzemiyor ki. Bunu hararetle destekliyorum. "Elim Sende" istenirse ilk kitabım olan "Soluk soluğa"nın devamı sayılabilir ancak aynı zamanda iki bağımsız roman bunlar. 
 
Kimi zaman okur romanın ana karakteriyle özdeşleşir. Yazdıklarınız bakımında da geçerli mi bu? Siz kendinizi yazdıklarımızdan biriyle özdeşleştirir misiniz?
 
Lâl'de kendini görenler, Tezer ile Özge'nin maruz kaldıklarına benzer şiddete maruz kaldıklarını belirtenler, Cevat'a bayılanlar oldu. Gerçekten yaşayan insanlarmış gibi tartışılmalarını ilginç buluyorum. Bende bir karakterle özdeşleşme olmaz. Hangilerini daha çok beğendiğim soruluyorsa Lâl, Tezer, Arya ve Cevat derim. Romanlarda "ideal tip" yazamıyorum ve bundan da gayet memnunum.
 
Şu anda ilgilendiğiniz bir proje var mı? Neler ile uğraşıyorsunuz?
 
Yazı mesaisinin o ağırlığını edebiyat dışı alanlar kaplıyor. Tam zamanlı edebiyat çalışmak, sanırım bir rüya olarak kalacak. "Narı çalsam gölgene" adlı şiir dosyası ve Çerkes soykırımı yıllarında akan bir roman çalışması var elimde. 
 
Siyasi gerekçelerle yıllardır cezaevinde olan bir yazar olarak edebiyat sizin hayatınızın neresinde duruyor? Bu zamana kadar birçok roman ve şiir kitabınız yayımlandı. Yazdıklarınız size ne kattı?
 
Kapitalizmin ve bütün sömürü ilişkilerinin aşılacağına iman ettim ve edebiyatın en estetik itiraz olduğuna inanıyorum. Okuduklarım ve yazdıklarım beni biraz yumuşattı sanırım. Norm koyucu yargılar üretmek yerine insanı anlamam gerektiğini edebiyat sayesinde anladım. 
 
 Memleketin siyasal atmosferine dair neler söylersiniz?
 
Dönemin zorluklarını abartmamaktan ve basıncına aldırmamaktan yanayım. Toplumsal özgürlük, varoluş  gerekçemiz. Sistem bir şekilde tıkanıp kilitlendi bir biçimde aşılacaktır. Güvenle tekrarlayabilirim o vecizeyi: "Sonu muhteşem olacak."
 
MA / Dicle Müftüoğlu

Diğer başlıklar

21/03/2024
15:13 Abdullah Öcalan’ın fotoğrafı Amed Newrozu'nda
14:56 Serhat cezaevleri raporu: Tecrit en üst seviyeye çıkarıldı
14:44 EŞİK: İstanbul Sözleşmesi için hukuk mücadelesi verenler cezalandırılıyor
14:33 Tunuslu sanatçı Mathlouthi Amed Newrozu'nda
14:24 Zana: Başkan Apo'nun felsefesi ve fikirleriyle uyandık
14:17 MB politika faizini yüzde 50'ye yükseltti
14:00 Fehime Poyraz: Abdullah Öcalan’ın özgürlüğünü istiyoruz
13:36 Protokol Newroz halayı çekti
13:33 Amed Newrozu'nda Abdullah Öcalan'ın mesajları okundu
13:14 1 milyonu aşkın kişinin katıldığı Newroz alanı doldu taştı
12:50 Uçar: Abdullah Öcalan'ın Newroz'u kutlu olsun
12:41 DEM Parti Amed adayları: 31 Mart'ta kayyımları gönderiyoruz
12:36 Tutsaklardan Newroz mesajı: Önderimiz özgür olacak!
12:35 Cizîr Newrozu'ndan dönen çocuklara polis şiddeti
12:15 Öztürk'ten kurtuluş için 3 adım: Ulusal birlik, Kürt sorununa çözüm, Öcalan'a özgürlük
12:08 Amed'de Newroz ateşi yakıldı
12:08 TJA aktivisti Sarıca: Bizi özgürlük mücadelesinden vazgeçiremezsiniz
12:05 Amed'de final Newroz'u
12:04 Kemal Kurkut vurulduğu yerde anıldı
12:03 Amed'te çocuğun darp edilmesine ilişkin soruşturma başlatıldı
11:50 Tekirdağ’da TIR yolcu minibüsüne çarptı: 5 kişi hayatını kaybetti
11:47 Kışanak'tan görkemli Newroz'a mesaj: Şimdi özgürlüğü kazanmanın DEM’i
11:44 Amed Newrozu yüz binlerin katılımıyla başladı
11:39 Elkê'de kar hayatı olumsuz etkiledi
11:38 Asrın Hukuk Bürosu’ndan İmralı başvurusu
11:23 Kuzey ve Doğu Suriye’yi Newroz heyecanı sardı
11:21 Yeni AYM Başkanı Kadir Özkaya oldu
10:50 Gençler Newroz alanını doldurmaya başladı
10:13 Gazeteci Gök Kemal Kurkut'un katledilmesinden bugüne yaşananları anlattı
09:49 Kulp Davası'nda zaman aşımı kararına tepki: Yüzleşme sözde kalıyor
09:41 Amed Newrozu'na dört bir yandan akın var
09:23 DEM Parti Êlih’e dair projelerini tanıttı
09:05 Rojnews editörü Ahmet’ten 149 gündür haber yok
09:03 Tutsaklar 116 gündür eylemde
09:03 Kahya: KA.DER'de mobbinge uğradım, işten çıkarıldım
09:02 21 MART 2024 GÜNDEMİ
08:34 Meşaleli Newroz yürüyüşü yapıldı
20/03/2024
23:00 Wêranşar’da gözaltına alınan 15 kişi serbest
22:31 Agirî’de Newroz kutlaması ve çağrısı
22:16 Amed’de Newroz meşalesi yakıldı
21:55 Fed, faiz oranını 23 yılın en yüksek seviyesinde sabit tuttu
21:09 Amed’de Newroz resepsiyonu yapıldı
21:09 Yüzlerce genç, meşalelerle DEM Parti’ye yürüdü
20:57 Mûş’ta gözaltına alınan gençler serbest bırakıldı
20:37 Emine Şenyaşar’dan Adalet Bakanı’na: Adalet saklanır mı?
20:31 Polisten arkadaşlarına çarpan çocuğa işkence
19:35 KHK eyleminde Newroz mesajı
18:50 Pîrsus Katliamı’nın 104’üncü ayında aynı yerde aynı talep
18:27 İzmir'de ÇEDES tepkisi
18:22 Minbic’teki patlamada 11 yurttaş yaralandı
18:10 Filistin Sağlık Bakanlığı: Can kaybı 31 bin 923’e yükseldi
18:07 Cizîr Newrozundan notlar: Alanda ‘Bijî serok Apo’ sloganı yankılandı
17:54 Ekolojistler JES'e karşı dava açtı
17:48 Suriyelileri katleden Korukmaz'a 3 kere ağırlaştırılmış müebbet
17:32 Licik’teki faciada tutuklananların sayısı 9 oldu
17:22 Yunanistan'a ait F-16 uçağı, Ege Denizi'ne düştü
17:13 Cenevre’deki eylemde Newrozlaşanlar anıldı
17:08 Hezex’te görkemli Newroz kutlaması
16:57 Sêrt’te on binler Öcalan’ın özgürlüğünü haykırdı
16:52 DEM adayları kapı kapı geziyor: Bize ait olanı biz yöneteceğiz
16:47 Adalet Nöbeti'nde Amed Newrozu'na çağrı
16:41 Amed’de Newroz alanındaki hazırlıklar tamamlandı
16:41 Emel Mathlouthi Amed’de kadınlarla bir araya geldi
16:39 Geverli gençler Newroz alanını doldurdu
16:31 Amed esnafları: Dükkânlarımızı kapatıp, Newroz alanında olacağız
16:28 Cizîr ve Qoser’de kutlama sonrası yürüyüş
16:14 Newroz ateşini elbiseleriyle tutuşturdular
16:10 Konya, Aydın, Manisa ve Çanakkale'de Newroz kutlaması
15:59 Yağmur çamur dinlemeden Newroz ateşini tutuşturdular
15:51 Sağanak yağışa rağmen Kato eteklerinde Newroz ateşi yakıldı
15:17 Akdeniz Newrozu'nda Abdullah Öcalan'ın özgürlüğünü haykırdılar
15:15 Buldan Îdir Newrozu'ndan seslendi: Tecrit kalkacak, özgürlük gelecek
15:14 BTS: Giyim yardım hakkının engellenmesi kabul edilemez
15:13 Ege Üniversitesi Hastanesi çalışanlarından ek ödemede eylemi
14:58 Wêranşar'da onbinler 'özgürlük' ateşini yaktı
14:27 GATES işçileri grevle haklarını kazandı
14:26 Çewlig'de 27 Mart'ta miting yapılacak
14:18 Cizîr Newrozu: Çözümün adresi İmralı'dır
13:57 Ankara'da Newroz ve miting çağrısı
13:56 TPAO çalışanları insanca geçim için yürüdü
13:55 100 kişinin yargılandığı 1 Eylül davasında beraat kararı
13:34 Hatimoğulları Tetwan Newrozu'nda: Savaş hazırlığı yapanları sandığa gömeceğiz
13:24 İzmir'de gözaltı
13:06 Barış Konferansı sonuç bildirgesi: Abdullah Öcalan sürece dahil olmalı
12:59 Gever'de Newroz coşkusu başladı
12:29 Agirîlilere Newroz çağrısı
12:19 AYM başkanlığı için yarın seçim yapılacak
12:01 Erdîş'te Newroz coşkusu kar-kış dinlemedi
11:45 Amed'in Newroz programı belli oldu: Girişler saat 08.30'da başlayacak
11:43 Cizîr Newrozu erken başladı
11:33 Birçok merkezde Newroz kutlaması
11:29 Binler Newroz alanlarına aktı
10:49 Wan’da kar yağışı nedeniyle 446 yerleşim yerinin yolu kapandı
10:48 İzmir'de bir kadın katledildi
10:18 Marmara Denizi’nde deprem
10:10 'Newroz müjdesi' açıklandı: SİHA'ları etkisizleştirme imkanı yakalandı
10:07 DEM Parti’den hareketli seçmene çağrı: Kullanılacak oyla 15 belediye kayyımdan alınacak
09:47 Îdir’de sıkışan AKP-MHP sahaya bakanları sürdü
09:34 ‘Newroz’la özgürlüğe yürüyeceğiz’
09:25 Bianet küçülme gerekçesiyle üç editörü işten çıkardı
09:23 Tutsaklar 115 gündür açlık grevinde
09:22 Gazeteci Ahmet’ten 148 gündür haber alınamıyor
09:04 Tarihi Amed Newrozu’na çağrı
09:03 Kayyımın Ramazan paketlerini AKP dağıtıyor
09:01 Gazeteci Dicle: KDP saldırı planının merkezinde
09:00 20 MART 2024 GÜNDEMİ
08:20 Riha'da şüpheli çocuk ölümü
19/03/2024
23:34 Serêkaniyê’de gençlik şöleni
23:26 Adana'da Newroz 'Abdullah Öcalan'a özgürlük' talebiyle kutlandı
23:08 Erzirom’da kar yağışı hayatı olumsuz etkiledi
22:59 Kobanê Davası’nın karar duruşması 17 Nisan’da
22:46 Gençlerden Cudi Mahallesinde Newroz kutlaması
22:36 İzmir’de 6 kişi tutuklandı
22:29 Kobanê Davası’nda tutukluluk devam kararı
22:11 DBP ve DEM Parti Eş Genel Başkanlarından Amed Newroz'una katılım çağrısı
22:10 Colemêrg’te menfezler tıkandı, yollar göle döndü
21:55 Şivan Perwer’den ‘Dem Hatiye’ şarkısı
21:42 KASED'den Newroz kutlaması: Kürt kültürünü yaşatacağız
20:55 Kobanê Davası'nda son sözler alındı: Son sözü direnenler söyler
20:44 DSÖ raporu: Türkiye’de havası temiz şehir yok
20:26 Şenyaşar, 6’ncı iftarını da bakanlık önünde yaptı
20:19 Colemêrg’te deprem
20:17 Artuklu eski Belediye Eşbaşkanı gözaltına alındı
20:16 Mersin’de gözaltına alınan 9 kişi serbest bırakıldı
20:01 Erdoğan’ın 'Dairenizi gördünüz mü’ sorusuna ‘Görmedik’ diyen depremzede uyarıldı
18:43 İstanbul Özgür Öğrenci Meclisi kuruluşunu ilan etti
18:01 ILO: Dünyada zorla çalıştırılanların sayısı artıyor
17:54 DEM Parti’nin seçim çalışmaları Newroz ruhuyla sürüyor
17:48 Kuzey ve Doğu Suriye’deki kutlamalar: Newroz ruhuyla direnişi büyütelim
17:45 Şenyaşar ailesinden AKP adayı Erin’e tanıklık çağrısı
17:39 Adalet Nöbeti: Bu Newroz barış ve kardeşliğe vesile olsun
17:09 İşçilerin Ankara yürüyüşü 2’nci gününde: Bizi bu yola düşürenler utansın
17:06 Yargıtay, Kulp Davası’nı zaman aşımından düşürdü
17:01 Colemêrg-Şırnex’te 2’nci çığ düştü: Dereler taştı
16:58 Çirav Dağı eteklerinde 10 yıl sonra Newroz: Öcalan’a selam olsun
16:53 DEM Parti Riha’da çalmadık kapı bırakmıyor
16:34 Muğla’da Newroz kutlandı: Seçimler iktidara karşı mücadele günüdür
16:29 Êlih Newrozu'ndan notlar
16:19 Kürtçe şarkı davasında beraat kararı
16:12 İsrail Ordusu Refah kentine saldırdı
16:00 Amed kayyımı giderayak taşınmazları dağıtıyor
15:55 Êlih ve Nisêbîn'de Newroz sonrası yürüyüş
15:54 Çıkan çatışmada 1 asker hayatını kaybetti
15:39 Sığınma evinde kalan kadınlar güvenlik gerekçesiyle oy kullanamıyor
15:26 Amed Emek ve Demokrasi Platformu halkların Newroz'unu kutladı
15:24 Êlih Eşbaşkan adayı Sönük: Bu kentin tarihi direniş tarihidir
15:23 Dêrsim Newrozu: Yezid'e geçit yok, Öcalan'a bin selam
15:08 Nisêbîn Newrozu: Washington'da gezmeyin, çözüm için İmralı kapılarını açın
14:56 Emeklilerden ‘yoksulluk sınırı’ açıklaması
14:56 Minbic'te yaşayan halklar Newrozu birlikte kutladı