HABER MERKEZİ - Jina Emînî'nin katledilişinin 2'nci yılında alanlara çıkan kadınlar, "Jin jiyan azadî" diyerek katledilen kadın ve çocukların hesabını soracakları mesajını verdi.
"Jin, jiyan, azadî" direnişinin 2'nci yıl dönümü dolayısıyla birçok kentte sokağa çıkan kadınlar, "Cemile’den, Leyla’ya Jina Emînî’nden, Narin’e cezasızlık politikalarına karşı alanlardayız" dedi.
ÎDIR
Hakların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) ve Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Îdir İl Örgütleri, İran’ın başkenti Tahran’da 2022 yılında katledilen Jîna Emînî’nin ölüm yıldönümü nedeniyle basın açıklaması gerçekleştirildi.
DEM Parti İl Örgütü önünde bir araya gelen belediye eşbaşkanları, belediye meclis üyeleri, DEM Parti Îdir Milletvekili Yılmaz Hun, sivil toplum kuruluşları ve birçok yurttaş, Cumhuriyet Caddesi Musa Anter Anıtı önünde kadar yürüyüş gerçekleştirdi. Kitle yürüyüş sırasında sık sık, “Jin, jiyan, azadî” sloganı atarken, “Cemile’den, Leyla’ya Jina Emînî’nden, Narin’e cezasızlık politikalarına karşı alanlardayız” pankartı açıldı.
Açıklamada konuşan DBP Îdir İl Eşbaşkanı Kezban Karasu Tanca, Jîna Emînî’yi anarak, İran rejiminin kadınlara yönelik baskılarına değindi. Tanca, “Jîna Emînî’nin zalimce katledilişi sadece bir bireyin değil, bir halkın, bir kadın hareketinin ve tüm dünyada zulme uğrayan milyonlarca kadının adalet çığlığına dönüşmüştür. İran’daki baskıcı rejimin kadınlara yönelik sistematik zulmünün bir parçası olduğu kadar aynı zamanda Kürt halkının kimliğine, kültürüne ve özgürlük mücadelesine karşı yürütülen devlet politikalarının da bir yansımasıdır” dedi.
AKP-MHP İKTİDARININ KADIN POLİTİKALARI
İktidarların kadın politikalarının şiddeti arttırdığını belirten Tanca, AKP-MHP iktidarının politikalarına değindi. Tanca, “Neredeyse her gün bir kadın cinayeti ya da cinsel istismar haberi ile uyandığımız bu ülkede, kadınların ve çocukların can güvenliği kalmamıştır. AKP-MHP erkek ittifakının kadın ve çocuk düşmanı politikaları sonucu şiddet, taciz, tecavüz ve istismar vakaları artarak devam etmektedir. Kadın ve çocuğa yönelik suçlarda cezai yaptırımın uygulanması için somut delil aranması bu düşmanlığın açık göstergesidir. Cinsel birlikteliğe zorlama suçunun Kürt illerinde devlet eliyle yürütülen özel savaş politikasının bir parçası olduğunu çok iyi biliyoruz. Bu ülkede kadınlar, kadın katilleri ve şiddet faili erkekler cezalandırılsın diye her gün alanlar da erkek adalet değil, gerçek adalet için haykırıyor” ifadelerini kullandı.
Açıklama alış ve sloganlarla son buldu.
RIHA
Tevgera Jinen Azad (TJA), Kentin merkez ilçesinde yer alan Ali Şelli Parkında açıklama yaptı. Açıklamada katledilen Narin Güran için de "Narin için susmayacağız adalet için hesap soracağız" ve Türkçe ve Kürtçe "Ji Jina heta Narînan emê hesap bipirsin, Jin jiyan azadî" yazılı pankartlar açıldı.
Açıklama öncesi parkta bulunan üst geçide pankartları asmak isteyen kitleye polis engel olmak istedi. Buna karşı açıklama alanına alkış ve sloganlarla gelen kitle engellemeye tepki gösterdi. Açıklamada konuşan TJA aktivisti Adile Fidan, "Bugün bu pankartlarımızı asmamıza izin vermeyen zihniyeti kınayarak, özgürlük mücadelemizi ve kadına yönelik her türlü şiddete katliama karşı sessiz kalmayacağımızı bir daha yineliyoruz" dedi.
Açıklama "Jin jiyan azadî" sloganları ve alkışlarla sona erdi.
ŞIRNEX
Şirnex’ın Cizîr (Cizre) ilçesinde Özgür Kadın Hareketi (TJA) öncülüğünde yürüyüş gerçekleştirildi. Yürüyüşe, DBP, DEM Parti Şirnex il ve ilçe örgütleri, Barış Anneleri Meclisi, DEM Parti Şirnex Milletvekili Zeki İrmez, TJA aktivistleri, Silopiya ve Cizîr Belediyesi Eşbaşkanları ile çok sayıda kadın katıldı.
Cudî Mahallesi’nde bulunan Qesephane Caddesinde bir araya gelen kadınlar, “Her dem Jin Jiyan Azadî” pankartı açtı. Jîna Aminî ile Amed’in Rêzan (Bağlar) ilçesine bağlı Tavşantepe köyünde katledilen Narin Güran’ın fotoğraflarını taşıyan kadınlar, “Jin jiyan azadî ile faşizme hayır” dövizlerini taşıdı. Qesephane Caddesinden başlayan kadınların yürüyüşü, Nisêbîn (Nusaybin) Caddesi üzerinden Döryol Meydanı’na geçti. Yürüyüş sırasında kadınlar sık sık, “Berxwedan Jiyan e, bê dengî mirin e”, “Jina Amînî isyanımızdır” ve “Narine uzanan eller kırılsın" sloganları attı.
Dörtyol Meydanı’nda açıklamayı yapan TJA aktivisti Adalet Fidan, “Erkek egemen zihniyet, erkeklik kodlarını kırmak yerine kadın siyasetçi, sanatçı avukat yani kadın mücadelesi yürüten bütün kadınlara saldırarak kadın mücadelesini boğmak istiyor. Fakat köklü kadın direnişi ve mücadelesi hiçbir zaman unutulmadı ve unutulmayacak” dedi. Jîna Aminî ve Narin Güran’ı katleden zihniyetin aynı zihniyet olduğunu belirten Fidan, “Jin Jiyan azadî felsefesi ile Jina Amini’den Narin Güran’a katledilen bütün kadınların hesabını soracağız” diye konuştu.
Basın açıklaması atılan sloganlarla son buldu.
Öte yandan kadınlar Silopiya ve Cizîr ilçelerinde üst geçitlere Jîna Aminî'nin fotoğrafları yapıştırıldı.
WAN
TJA öncülüğünde Wan’da bulunan Sanat Sokağı’nda basın açıklaması gerçekleştirildi. Çok sayıda kadın ve sivil toplum ve meslek örgütlerinin katıldığı açıklamaya, “Jîna Emînî’den Narin’e erkek akla karşı susmadık susmayacağız” ve “Jîna Emînî’nin isyanını büyütüyoruz” pankartları açılırken, kadınlar, “Cezasızlığa karşı isyanlardayız alanlardayız”, “Kadın ve çocuk cinayetleri politiktir failleri bellidir” ve “Nerede erkek devlet, aile şiddeti varsa karşısında jin jiyan azadî” dövizlerini taşıdı.
‘TARİHE GEÇMİŞTİR’
Kürt kadınlarının tarihin her döneminde sadece kadın hakları için değil, aynı zamanda ulusal özgürlük ve kimlik mücadelesi için de büyük bedellerin ödediğini söyleyen DEM Parti Rêya Armûşê İlçe Eşbaşkanı Şevin Polat, Emînî’nin katledilişinin Kürt kadınlarının tarihi mücadelesinin halkası olduğunu vurguladı. Polat, “Kürt kadınları, Ortadoğu'da bir yandan toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesi verirken, bir yandan da Kürt halkının özgürlük ve adalet arayışında önemli roller üstleniyorlar. Bu mücadele sadece İran’la sınırlı değildir; Kürt kadınları ulusal kimlikleri için savaşırken, kadınların toplumsal eşitlik mücadelesinde öncü konumda yer alıyorlar, Jina Mahsa Amini'nin direnişi, bu büyük mücadelenin bir parçası olarak tarihe geçmiştir” dedi.
‘ERİL ZİHNİYETE KARŞI MÜCADELE EDECEĞİZ’
Kürt kadın hareketinin hem kadın hakları hem de ulusal özgürlük mücadelesi açısından örnek teşkil ettiğini sözlerine ekleyen Polat, şunları söyledi: “Kürt kadınları, tarih boyunca sadece erkek egemen toplum düzenine karşı değil, aynı zamanda devletlerin baskıcı politikalarına karşı da örgütlenmiş ve direniş göstermişlerdir. Rojava Devrimi ile tüm dünya Kürt kadınlarının direnişine tanıklık etti. Jîna Emînî’nin anısını yaşatmak, bu direnişi büyütmek ve sürdürülebilir kılmak mümkündür. Eril zihniyetle mücadele edeceğimizi bir kere daha haykırıyoruz.”
Açıklamanın ardından kitle “Jin jiyan azadî” ve “Bijî berxwedana jinan” sloganları ve zılgıtlarla DEM Parti Rêya Armûşê ilçesine kadar yürüyüş gerçekleştirdi.
ÊLIH
Êlih’te de Özgür Kadın Hareketi (TJA) öncülüğünde yürüyüş ve basın açıklaması gerçekleştirildi. Aralarında Barış Anneleri Meclisi, Êlih Belediyesi Eşbaşkanı Gülistan Sönük ve Êlih Emek ve Demokrasi Platformu’nun da bulunduğu kitle, Yılmaz Güney Park’ında bir araya geldi. Burada "Ji Jina Amîna heta bi Narînê, tekoşîna jinê bê sînor e”, “Bîmre îxanet bijî azadî" pankartı açılırken, "Em hebûn, em hene, em dê hebin/Vardık, varız, var olacağız", "Destên xwe ji bedenên me vekişînin/Elinizi bedenlerimizden çekin", "Jin Jîyan azadî" dövizleri taşındı. Açıklamada Jîna Emînî, Gülistan Tara, Narin Güran ve Nagihan Akarsel’in fotoğrafları taşındı.
Açıklamayı yapan Sanatçı Sevda Adırbeli, “Jin jiyan azadî” direnişin dünyanın her yerine yayıldığını belirterek, “Emînî’nin 2’nci yılında şu iyi bilinsin ki; kadınlar başta olmak üzere ezilenlerin mücadelesi ve direnişi engellenemeyecek! Yine 21 Ağustos’ta Bağlar Tavşantepe köyünde yaşanan Narin Güran cinayetinde yıllardır Kürt illerinde uygulanan dini ve sosyolojik asimilasyon ve bozulmanın bir sonucu olduğunu biliyoruz. 90’lı süreçlerde nasıl ki hizbul-kontra ve iktidar bloklarının camileri ve bodrum altındaki medreseleri radikal idelojilerini yayma ve militan devşirme merkezleri olarak kullanmasının acı tecrübeleri hala hafızalarda tazedir” dedi.
‘SESSİZ KALMAYACAĞIZ’
İktidarı ve kirli ilişkilerini teşhir etmeye devam edeceklerini kaydeden Adırbeli, “Jîna ve Narin şahsında katledilen tüm kadınlara ve çocuklara sözümüz; Kurdistan olmak üzere dünyanın neresinde olursa olsun kadına ve çocuğa yönelik geliştirilecek her türlü ahlaksızlığa, şiddete ve adaletsizliğe karşı sessiz kalmayacağımızı ve toplumsal örgütlüğümüzü sağlayarak öz savunma hakkımızı geliştirerek cevap vereceğimizi bir kez daha belirtiyoruz” ifadelerini kullandı.
Ardından slogan, alkış ve zılgıtlar eşliğinde yürüyüşe geçildi. Çevredeki yurttaşların da destek verdiği yürüyüşte sık sık, "Jin Jiyan azadî", “Bijî berxwedana jinan”, “Bimre îxanet bijî Kurdistan”, “Sara Rojbîn Ronahi” ve “Bijî berxwedana Îmralî” sloganları atıldı. Alkış, slogan ve zılgıtların hiç dinmediği yürüyüş DEM Parti il binası önünde son buldu.
ANKARA
Ankara Kadın Platformu, “Jîna Emînî isyanımızdır, kadın dayanışması sınır tanımaz. Jin, jiyan, azadî” yazılı pankartla Yüksel Caddesi’nde basın açıklaması gerçekleştirdi.
“Jin, jiyan, azadî” sloganının sık sık Kürtçe ve Türkçe atıldığı açıklamayı platform adına Nebahat Çalpan yaptı. Çalpan, İran rejiminin Emînî’nin katledilmesinin ardından kadın gazeteciler ve insan hakları savunucularını idamla yargılayarak kadınlara saldırmaya devam ettiğini belirterek rejime karşı yürütülen mücadelede İranlı kadınların yanlarında olduklarını ifade etti.
‘HER YERDE ÖZGÜRLÜK İSTİYORUZ’
“İran’da, Türkiye’de, her yerde özgürlük istiyoruz” diyen Çalpan, Türkiye’de de kadın düşmanı politikaların uygulandığını ifade ederek, “Her gün bu ülkede kadınların ve çocukların katledilmesi, şiddetin günlük yaşamın bir parçası olması 8 yaşındaki Narin’in katledilmesiyle , bu şiddet ve katliam ortamını yaratanlar ,besleyenler ve bu zihniyeti taşıyanlar biliyoruz ki erk devlet aklıdır. Günlerdir ‘çok kapsamlı araştırma yapıyoruz’ diye açıklama yapanlar, ne hikmetse köyünden yalnızca 3 kilometre uzaklıkta olan bir çocuğu 19 gün boyunca bir türlü bulamadılar. Ama dün bugün Narin için adalet isteyenleri darp etmekten, yürüyenlerin elindeki Narin fotoğrafını yırtmaktan da geri durmadılar” diye konuştu.
‘BİRLİKTE MÜCADELEYE DEVAM EDECEĞİZ’
Çalpan son olarak, her yerde kadınlar, çocuklar ve ezilenler için mücadeleye devam edeceklerini belirterek şunları söyledi: “Ve biliyoruz, hiçbir gerici güç, faşist saldırı, dinci politika biz kadınların özgürleşmesine engel olamayacak. Bugüne kadar kazandığımız hiçbir şey, bizlere iktidarlar tarafından verilmedi. Hepsini yaşamlarımız pahasına mücadele ederek ellerimizle kazandık. Şimdi bizleri tahakküm altına almaya çalışan erkek egemenliğine karşı tüm dünyada birlikte mücadele etmeye devam edeceğiz.”
İZMİR
DEM Parti İzmir Kadın Meclisi, DEM Parti İzmir il binasında basın toplantısı yaptı. Çiçekler ve mumlarla süslenen Jîna Emînî’nin resminin yanı sıra salonda “Jîna Emînî’nin isyanını büyütüyoruz”, “Jin jiyan azadî” yazılı pankart asıldı.
Saygı duruşuyla başlayan anmada açıklamayı yapan DEM Parti Kadın Meclisi sözcüsü Aysel Önen, katliamın sadece İran rejiminin kadınlara, Kürt halkının kimliğine ve özgürlük mücadelesine uyguladığı politikanın bir yansıması olduğunu ifade etti. Kadınların ulusal haklarını ve kimliğini korumak adına verdiği mücadelelerde bir çok kez ayrımcılığa maruz kaldığını belirten Önen, "Kürt kadınları tarihin her döneminde kadın hakları için değil aynı zamanda ulusal özgürlük ve kimlik mücadelesi için de büyük bedeller ödemişti. Jina bu mücadele zincirinin bir halkasıdır. Jina’nın katledilmesinden sonra Rojhilat’ta gelişen hareket sadece İran’da değil tüm dünyada yankı uyandırdı. 'Jin jiyan azdî’ sloganıyla başlayan bu mücadele aynı zamanda kadınların özgürlük ve adalet arayışını da temsil etmektedir. Bugün İran başta olmak üzere dünyanın her yerinde yükselen kadın isyanı ‘Jin jiyan azadi’ felsefesi etrafında birleşerek erkek egemenliğe karşı direnişi örgütlemiştir” şeklinde konuştu.
Anma “Jin jiyan azadî”, “Kadın yaşam özgürlük” sloganlarıyla sona erdi.
MANİSA
Manisa Kadın Platformu da Manolya Meydanı’nda yaptığı basın açıklamasında "Mahsa Amini mücadelemizde isyanımızda yaşıyor” yazılı pankart açıldı. Açıklamada “Jin jiyan azadî”, “Kadın yaşam özgürlük” sloganları atıldı. Platform adına konuşan Eğitim Sen Manisa Şube Sekreteri Bengi Kanat, "Ülkemizde de tarikatlar talep ediyor; İstanbul sözleşmesi feshediliyor. Bir grup erkek kendini mağdur baba ilan ediyor; nafaka hakkımız gasp edilmeye çalışılıyor. Aktroller hedef gösteriyor; konserler yasaklanıyor, sanatçılar, gazeteciler tutuklanıyor. Kadınların sadece aile olduğunda, o şiddet dolu ailelerin içine hapsolduğunda var sayıldığı, LGBTİ+ların varlığının yok sayıldığı bir dayatmanın, bir faşizmin altında her şeye rağmen yaşıyoruz, direniyoruz. İran uzağımızda değil. Özgürlükleri için direnirken öldürülen kadınlar her zaman mücadelemizde yaşayacaktır. Kadınlar olarak direnmekten asla vazgeçmeyeceğiz” dedi.
İSTANBUL
TJA ve DEM Parti İstanbul Kadın Meclisi, Beyoğlu’nda bulunan Şişhane Meydanı’nda ortak basın açıklaması düzenledi. Açıklamaya, Barış Anneleri İnisiyatifi, Sosyalist Kadın Meclisi’nin (SKM) yanı sıra çok sayıda kadın katıldı. Açıklama öncesi polis, kadınların taşıdığı “Jîna Êmînî’nin isyanını büyütüyoruz jin jiyan azadî” pankartına el koydu. TJA ambleminin yasaklı olduğu gerekçesiyle pankart açmasına izin vermeyen polise kadınlar “Jin jiyan azadî” sloganlarıyla tepki gösterdi.
‘KADIN İSYANI DİRENİŞİ ÖRGÜTLEDİ’
Açıklamayı yapan DEM Parti Kadın Meclisi Eş Sözcüsü Aygül Sincar, “Jîna’yı katleden faşist rejim bugün İran’da kadın gazetecileri, insan hakları savunucularını idamla yargılayarak kadınlara saldırmaya devam ediyor. Kürt gazeteci Pêxşan Ezîzî ve birçok kadın bu saldırıların hedefi olmuştur. Jîna’nın katledildiği gün İran başta olmak üzere dünyanın dört bir yanından yükselen kadın isyanı ‘Jin Jiyan Azadî’ felsefesinin etrafında birleşerek, erkek egemenliğine karşı direnişi örgütlemiştir” ifadelerini kullandı.
‘İRAN UZAĞIMIZDA DEĞİL YANI BAŞIMIZDA’
Bu topraklarda da kadınların, çocukların, LGBTİ+’ların yaşam güvencesinin olmadığını vurgulayan Sincar, “19 gün kayıp olan Narin 8 Eylül’de bulundu. Narin’e ne olduğu sorusu hala ortada. AKP’nin sürekli dayattığı ve iktidarının çekirdeğini oluşturan kutsal aile, Narin’in kaybolmasında çelişkili ifadeleri ve sürecin bir an önce kapanmasına dönük yaklaşımı ile baş şüpheli olmaya devam ediyor. Buradan bir kez daha sesleniyoruz; Kadınların, çocukların üzerinden kanlı ellerinizi çekin. Evet, bu yüzden diyoruz İran uzağımızda değil yanı başımızda” dedi.
ADANA
Adana Kadın Platformu, Jîna Emînî’nin İran rejim güçleri tarafından katledilmesinin ikinci yıldönümü dolayısıyla İnönü Parkı'nda basın açıklaması gerçekleştirdi. Jîna Emînî’nin fotoğraflarını ve "Kadın Dayanışması sınır tanımıyor Jina Mahsa Amini'yi Unutmak, Unutmayacağız" pankartını taşıyan kadınlar sık sık "Jin Jiyan Azadi" sloganı attı. Açıklamada platform adına basın açıklaması metnini okuyan Sıla Güler, "İranlı kadınlarla kurduğumuz kız kardeşlik köprüsü, erkek-devlet şiddetine karşı büyümeye devam edecek!Kadınların ve çocukların yaşam haklarını savunmak, adalet için, özgürlük için enternasyonal kadın mücadelemizi büyütmeye devam edeceğiz. Biz kadınlar, sınırları aşan bir dayanışma ile erkek-devlet şiddetine karşı durmaya ve birbirimiz için sokaklarda olmaya devam edeceğiz. Mahsa Amini ve yaşam hakları ellerinden alınan tüm kadınların anısını yaşatacak, unutturmayacağız! Yaşasın kadın dayanışması! Yaşasın örgütlü mücadelemiz. Jin Jiyan Azadi" dedi.
MERSİN
Mersin Kadın Platformu, Kushimoto Sokağında yapılan yürüyüş ve eyleme platform bileşenleri, DEM Parti Mersin Milletvekili Perihan Koca, DEM Parti Amed Milletvekili ve Kadın Meclisi Sözcüsü Halide Türkoğlu, Akdeniz Belediyesi Eşbaşkanı Nuriye Arslan ve çok sayıda kadın katıldı. Yürüyüşe izin vermeyen polisin kurduğu barikatı kadınlar “Kadınlara değil katillere barikat” diyerek aştı.
'BU YIRTIK PANKART AKP'NİN RESMİDİR'
Özgecan Aslan Meydanında son bulan yürüyüşün ardından burada basın açıklaması yapıldı. Platform adına açıklamayı yapan Çiğdem Göksoy, "İranlı kadınların özgürlük mücadelesine omuz verirken, ülkemizde de kadın cinayetlerine, aile politikalarına, çocuk istismarına ve çocukların kaybolmasına karşı sesimizi yükseltiyoruz” dedi.
Polisin kadınlara kurduğu barikata tepki gösteren DEM Parti Mersin Milletvekili Perihan Koca, “AKP’nin kolluk rejimi üzerimize barikatlar kurdu. Eşitlik, adalet, özgürlük istiyoruz diyen bu pankart yırtıldı. Bu yırtık pankart 22 yıllık kadın düşmanı AKP’nin resmidir” diye konuştu. DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Halide Türkoğlu ise "Jina Mahsa Amini’nin mezarında başlayan bir direniş var. Başta İran olmak üzere dünyanın dört bir yanında kadınlar isyanlarını jin, jiyan, azadî sloganı ile dile getiriyor” diye belirtti.