Mülkiyeler Birliği’nin her hafta düzenlediği “Çarşamba Söyleşileri” etkinliğinin bu haftaki konusu seçimlere katılım hakkı ve seçim güvenliği başlığıyla işlendi. Konuşmacı olarak katılan Eşit Haklar İçin İzleme Derneği’nden (ESHİD)Nejat Taştan, seçimlere katılım hakkı ve seçim güvenliğine dair bilgi verdi.

 

2011 yılından beri Türkiye’de bütün seçimleri izlediklerini ve raporlaştırdıklarını vurgulayan Taştan, “Bir tek son 16 Nisan referandumunu raporlaştıramadık. Türkiye’de hak eksenli seçim izleme yapmaya başladığımız zaman sahada gönüllülerimizle seçim günü izleme yapıyoruz. Asıl olarak şunu yapmaya çalışıyoruz. Seçimin başlangıcından itibaren seçimi güvenlik meselesi olarak ele alıyoruz. 6 tane seçim izlemişiz” dedi.

 

‘SEÇİM GÜVENLİĞİ KÜTÜKLERDEN BAŞLIYOR’

 

Türkiye’de seçim güvensizliğinin seçmen kütüklerinin asılmasından itibaren başladığını kaydeden Taştan, “Seçmen kütüklerinden kanun gereği muhtarlıklarda askıya çıkarılıyor. Ve insanlar gidip kontrol edebiliyor. Bunun için okur -yazar olmak lazım. Muhtarlık binalarının erişebilir olması lazım. Görme engelli olmamanız lazım. Türkçe biliyor olmak lazım. Bunların hepsine birden sahip değilseniz seçmen kütüklerini araştırmak içinde elinizde başka seçenek yok” ifadelerinde bulundu.

 

‘YSK’NIN TARAFSIZLIĞINI REFARANDUMDAN SONRA KONUŞMAYA BAŞLADIK’

 

Toplum olarak ve Türkiye medyası olarak sadece seçim sonuçlarıyla ilgilenildiği vurgusunda bulunan Taştan, şunları söyledi: “Türkiye seçimini yaptı diye bir başlık atıyor gazeteler. Oysa seçim sonuçları üzerinden bir analiz yapmak lazım. Oy kullanmayan meselesi tatile gidenler ve oyunu bu yüzden kullanamayan bir algı var. Bir ilde seçime katılım oranı kimler oy kullanmamış diye bir analiz yoktur. Kimler hangi nedenlerle oy kullanamıyor buna bakmak lazım. Bir seçmenli iki seçmenli sandıklar var Türkiye de. İnsanlar oy kullandıklarında oyun rengi ortaya çıkacağından insanlar oy kullanmaya gitmiyor. Peki, biz YSK’nın tarafsızlığını ne zaman konuşmaya başladık referandumda konuştuk. Bütün oyların tek partiye gittiği meselesini de 1 Kasım da konuştuk bu durum referandumda ayyuka çıktı.”

 

‘EVSİZLER VE SIĞINMA EVİNDE KALAN KADINLAR OY KULLANAMIYOR’

 

“Sığınma evindeki kadınlar ya da evsizler, Bu kentin sokaklarında yaşayan insanlar oy kullanamıyor” diyen Taştan, “Çünkü Türkiye de seçmen kütükleri adrese dayalı nüfus kayıt sistemleri üzerinden oluşuyor. Bu durum sığınma evinde kalan kadınlar içinde böyle. Çünkü adresleri gizli olduğu için. Biz bu durum için mektup kullanarak oy kullanabilirler önerisinde bulunduk.  Bu insanların seçme hakkı yok mu? Türkiye’de medeni siyasal haklar sözleşmesine taraf. Çok açık bir şekilde evsizler için maddeler var.  ‘Eğer adrese dayalı sistem kullanılıyorsa evsizler için ayrı bir sistem kurmak zorundasın’ yazıyor. Biz bu konuda girişimiler de bulunduk ama bize kanuna göre oy kullanamazlar dendi” şeklinde konuştu.

 

‘KIRSAL KESİMLERDE OY KULLANDIRILMAYAN KADINLAR VAR’

 

Kadın seçmenler için başlı başına sorunlar olduğunu kaydeden Taştan, “Özellikle kırsal kesimlerde kendi iradesiyle oy kullanamayan kadınlarla karşı karşıyayız. Bir başka nokta sandık kurulları seçim günü cinsiyet dağılımı gözlemlediğimizde yüzde 85 oranında erkek başkan olduğu yüzde 90 oranında erkeklerden oluşan bir sandık kurulu var. Trans bireyler oy kullanmaya gittiklerinde görüntü ve kimliklerinin ayrı olmasından dolayı hakaretlere maruz kalıyorlar ve bu yüzden oy kullanmaya gitmeyen trans bireyler var” dedi.

 

MAHALLELERİ YIKILANLARIN KÜTÜKLERİNE NE OLDU?

 

Müşahitlerinde sandık güvenliğinde hem önemli bir nokta da olduğunu hem de aynı zamanda partiler lehine bir durumda oluşturduğunu ifade eden Taştan, “Türkiye’de o sandık bölgesinde hangi parti sandık egemenliğine sahip ise o parti sandıkları ele geçiriyor. Ben 1 Kasım’da Cizre’de seçimleri izledim. Cizre’de AKP’liler hiç haberi olmadan birçok kişiyi müşahit olarak yazmıştı ama onların haberi yoktu. Sokağa çıkma yasakları ilan edildi evler ve mahaller yıkıldı peki bunların kütükleri ne oldu?” tespitinde bulundu.

 

‘DEVLET TÜM ORGANLARIYLA SEÇİME GİRİYOR’

 

Türkiye’de hiçbir seçimlerde sandık alanlarına polislerin müdahale edemeyeceği yasasının uygulanmadığına dikkat çeken Taştan, “Bizde güvenlik güçleri özellikle sandık alanlarında hakim olma konusunda özel çabası var. 1 Kasım ve 16 Nisan referandum seçimleri diğer seçimlerden farklıydı. Bu seçimlerinde benzer olacağını düşünüyorum. Bu seçimi diğer seçimlerden ayıran en büyük fark bu seçimlerde iktidar ile muhalefet yarışmıyor. Bu seçimlerde devlet tüm organlarıyla seçime giriyor. Basına da yansıdı. Van’da vali AKP için oy istedi. Köylerde korucular neler yapıyor bilmiyoruz” diye konuştu.

 

“YSK Başkanı seçmen kütüklerinde yanlış olmadığına dair güvence verdiğini söylüyor” diyen Taştan, “Bizden devletin diliyle konuşan YSK’ya bağımsız ve tarafsız olarak inanmamız isteniyor. Denetime açın o zaman YSK, seçmen kütüklerinden bu kadar kendinden emin ise o zaman” dedi.