Tarihçi Dinç: Ayasofya’nın 24 Temmuz’da ibadete açılması manidar

img
İSTANBUL - Ayasofya’nın Lozan Antlaşması’nın yıldönümünde ibadete açılmasının manidar olduğunu söyleyen tarihçi yazar Namık Kemal Dinç, “Türkiye, İslami bir devlet yapısına doğru evirildiğini ilan ediyor” dedi. 
 
Danıştay 10’uncu Dairesi, Ayasofya’nın müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal ederek, ibatede açılması önündeki engeli kaldırdı. Danıştay’ın bu kararından saatler sonra AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ayasofya’yı müzeye dönüştüren 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını eleştirerek, kararın hukuka aykırı olduğunu iddia etti. Erdoğan, Ayasofya’yı 24 Temmuz’da ibadete açacaklarını açıkladı. Lozan Antlaşması’nın 97’nci yıldönümü gününde Ayasofya’nın ibadete açılması tartışmaları da beraberinde getirdi. 
 
Tarihçi yazar Namık Kemal Dinç, Ayasofya’nın ibadete açılma tarihinin manidar olduğunu belirtti. 
 
LOZAN ÖNCESİ VE SONRASI 
 
24 Temmuz 1923’de imzalanan Lozan Antlaşması’nın azınlıkların haklarının korunması açısında önem arz ettiğini ancak yapılan anlaşmaya rağmen Türkiye’deki azınlıkların haklarının korunmadığını dile getiren Dinç, “Lozan’dan sonrada gayrimüslimlerin dışlanması, nüfus olarak azaltılması ve bunun yerine Müslüman-Türk nüfusu ikame ettiğimiz denilen politikalar devam ettirilecektir. Lozan’dan sonra dikkat edilirse gayrimüslimlerin hem ibadethane hem de mülk açısında bir azalma söz konusu olduğu görülecektir. Bu politikalar çeşitli dönemlerde farklı farklı uygulamalarla yapılacak. Örneğin; 1960’larda Rum göçü, yine Ermenilerin bu topraklarda tutunamayıp göç etmesi. Dolayısıyla gayrimüslim nüfusun azaltılmasına karşı Müslüman Türk nüfusu çoğaltılması politikası Cumhuriyet öncesinde olduğu gibi ve hakları Lozan Antlaşması ile garanti altına alınmasına rağmen devam edecektir. Lozan’da sonra cemaatler ibadethanelerinde ibadetlerini özgürce gerçekleştiremedikleri görülecektir. Bu anlamda bu politikalar sonucunda birçok ibadethanenin kapısına kilit vurularak, kullanım dışı bırakılmıştır” dedi. 
 
YARGI ELİYLE MEŞRULAŞTIRMA
 
Danıştay 10’uncu Dairesi’nin Ayasofya’yı ibadete açmasına neden olan kararı değerlendiren Dinç, kararın siyasi olduğunu söyledi. Yargının siyasi iktidarın bir aracı haline geldiğini belirten Dinç, “İktidar, yargı eliyle geçiş dönemlerinde yaşadığı bu kararları meşrulaştırmaya çalışıyor” diye belirtti. 
 
‘AYASOFYA SEMBOLİKTİR’
 
Türkiye’de uzun yıllardır İslami hareketlerin veya partilerin bazı sembollerin üzerinde durduğunu dile getiren Dinç, “Özellikle ‘Taksim’e cami yapacağız, Ayasofya’yı ibadete açacağız’ sembolleşen söylemler var. Bunlar çok eskiden beri söylenen şeylerdi. AKP iktidarı bunları peyderpey hayata geçiriyor. Çok manidardır; Atatürk Kültür Merkezi (AKM) yıkılırken, karşısında Taksim Cami yükseliyordu. Bu sembolik bir mesajdır. Bu yıllardır ifade edilen İslami söylemin pratiğe geçirilmesidir. Ayasofya da bu manada böyle sembolik bir nitelik taşıyor” diye konuştu. 
 
GÜNÜ MANİDAR 
 
Ayasofya’nın Türkiye’nin uluslararası alanda tanındığı ve kabul edildiği Lozan Antlaşması’nın yıldönümünde ibadete açılmasının manidar olduğunu ifade eden tarihçi Dinç, Ayasofya’nın 24 Temmuz günü ibadete açılmasında Türkiye’nin batıya, “Artık eski Türkiye yok, yeni bir Türkiye var” mesajı verdiğini kaydetti. 2023 yaklaşırken mevcut iktidarın bu tarz kararları alacağını dile getiren Dinç, şunları söyledi: “Türkiye, batıya ‘Biz Kemalist tarih anlayışından farklı, yepyeni bir tarih okuması yapıyoruz’ diyor. Kemalist tarih anlayışında muasır medeniyetler seviyesine çıkma gibi bir ideal vardı. Aslında bu ideallerden tümüyle uzaklaşıldığını, bunun bir kenara konulduğunu, batıya benzemek gibi derdinin olmadığını söylüyor. Bir anlamda da batıya eski fetihçi anlayışla yeni bir Türkiye inşa etmek istedikleri mesajı veriliyor.” 
 
YENİ VE ESKİ TÜRKİYE
 
“Karar sadece Lozan Antlaşması’na yönelik değil; eski Türkiye ile yeni Türkiye arasındaki farkı ortaya koymaya dönük olarak da okunması lazım” diyen Dinç, “Türkiye, İslami bir devlet yapısına doğru evirildiğini ilan ediyor. Bu manada barış, kardeşlik, hoşgörünün sembollü olarak bilinen Ayasofya’ya ilişkin alınan bu karar, Hristiyan batı dünyasına olan bir tavır olarak da okunmalı. Yani o eski Osmanlı’nın şahlandığı, yükselişin en güçlü olduğu dönemlerin tekrardan hayal edilip, ona göre yeniden hareket edileceği söyleniyor” diyerek, Türkiye’nin son zamanlarda Ortadoğu ve Libya’daki yayılmacı politikalarını örnek gösterdi. 
 
MA / Naci Kaya

Diğer başlıklar

23/03/2024
10:35 Newroz ruhu sandıklara taşınacak
09:46 TÜGVA iftar yemeği faturasını belediyeye ödetti
09:34 Cezaeviyle ilgili basında çıkan haberler nedeniyle 4 tutsağa dava
09:23 Cezaevlerinde başlatılan açlık grevi 118’inci gününde
09:22 Gazeteci Ahmet'ten 151 gündür haber alınamıyor
09:21 AKP'nin ayrımcı politikalarına sandıkta yanıt verecekler
09:20 Polisin atış talim alanında ölü bulunan Aksem dosyasında 2 yıldır ilerleme yok
09:17 Xoşxeber'de DEM Parti'ye desteğin düzeyi 'Partimiz kazansın yeter'
09:16 'Doğu'nun Paris'i yapacağız' denildi, yollar çamur içinde
09:15 MEBYA-DER eski eşbaşkanı Karadağ'ın cezası onandı
09:14 Şirnexlilerden olası saldırılara karşı birlik çağrısı
09:14 Ailesi 80 yaşındaki hasta tutuklunun yaşamından endişeli
09:10 DEM Parti Norşîn'de rekor peşinde
09:08 Pahalılık Ramazan’da misafir kabul edemez hale getirdi
09:07 DEM Parti ile Dîgor’a katılımcı şeffaf belediyecilik yeniden gelecek
09:03 Kuraklık büyüyor: Çözüm ekolojik tarımda
09:00 23 MART 2024 GÜNDEMİ
08:40 Moskova saldırısını DAİŞ üstlendi
08:07 Zana: Emeklerinizle kurduğunuz partinize sahip çıkın
22/03/2024
23:29 Sydney ve Stuttgart’ta Newroz kutlaması
22:08 Mêrdîn’de 2 genç tutuklandı: Hakimlik ve savcılık kapısında ters kelepçe işkencesi
21:40 Moskova'da konser salonuna silahlı saldırı
21:05 DEM Parti'den kadın filmi: Bizim olanı geri almaya geliyoruz
20:45 Hatimoğulları Şenyaşar ailesini Adalet Bakanlığı önünde ziyaret etti
20:10 DAİŞ, 2 kişiyi katletti
18:00 İzmir'de 4 ESP'li tutuklandı
17:09 Uçar: Kürt sorununun çözümü ülkeyi refaha götürür
17:00 Eşitlikçi, özgürlükçü ve katılımcı belediyeciliğe sayılı gün kaldı
16:53 Kürt siyasetçi Zana: Herkes bir kişiyi ikna etsin
16:43 Kayyım belediyeye ait şantiyeyi sattı
16:39 Kayyımın Cizîr’de yapamadığını Silopiya belediyesi yapıyor
16:36 Enternasyonalist gençlerden Adalet Nöbeti’ne ziyaret
16:15 Ahmet Türk parti adaylarına destek için Şirnex’a gitti
16:08 ESP’lilerin tutuklanmasına tepki: Savcı 7 ay boyunca neredeydi?
16:06 Diyar Galeria davasında 4 kişiye 17 yıl 6'şar ay hapis
15:31 TYT kitapçığında AKP'li adayın seçim propagandasına yer verildi
15:30 Kobanê’den Lübnan’a Newroz kutlaması
15:29 Şirnex'te 18 kadının yargılandığı duruşma görüldü
15:05 Newroz ateşi bu kez Battalgazi ve Haymana'da yakıldı
14:55 Newroz ateşi Adana'da 24 Mart'ta yakılacak
14:54 DEM Parti, selden etkilenen aileleri ziyaret etti
14:40 Afganistanlı maden işçisini kazayı gizlemek için yakmışlar
14:23 Çîçek Kobanê ve 3 tutsak sevk edildi
14:07 Fransa eski Cumhurbaşkanı: Kürt halkının direnişi ilham veriyor
13:46 Kadın katliamında kamu görevlilerine beraat
13:43 İskî Aşireti AKP’yi destekleyecekleri iddialarını yalanladı
13:41 Tutsaklardan Newroz mesajı
13:01 Ailelerden İmralı'ya gitmek için başvuru
12:22 81 barodan ortak açıklama: Çocuğun cinsel istismarına hep birlikte dur diyelim
12:08 Gazeteci Müftüoğlu'na ödül
12:05 Cizîr’de çökme tehlikesi bulunan 4 bina boşaltıldı
11:50 Newroz’da gözaltına alınanlar serbest bırakıldı
11:17 Amed Newrozu’ndan hangi mesajlar verildi?
11:10 1'inci Uluslararası Karikatür Yarışması İstanbul'da düzenlenecek
10:45 Amed Barosu’ndan çocukların gözaltına alınmasına tepki
10:26 Newroz alanından yükselen talepler
09:35 150 gündür kayıp Süleyman Ahmet'e dair başvurular yanıtsız
09:31 'Öcalan’a özgürlük' talebiyle 117 gündür açlık grevindeler
09:31 'Müjde'nin coşkusu Amed Newrozu’nda yankılandı
09:11 Evleri su altında kalan Cizîrliler: Kayyım tedbir almıyor
09:10 Et fiyatları yükselince kemiğe talep arttı
09:07 DEM Parti’ye başvuran inşaat işçileri: Bir oy çok şey değiştirir
09:05 Rihalılar yarın Newroz halayına duracak
09:01 22 MART 2024 GÜNDEM
00:07 Şirnex Barosu'ndan çocuklara şiddet uygulayan polisler hakkında suç duyurusu
21/03/2024
22:13 DEM Parti’den Cizîr’de evleri sular altında kalan ailelere ziyaret
22:00 Çalışma Genel Müdürlüğü'nden Agrobay işçilerine: Cebimden mi vereyim?
21:37 Birçok kentte Newroz kutlamaları sürüyor
21:06 Adalet Bakanlığı’nın dış kapısı da Şenyaşar’a kapatıldı
20:34 İzmir, İstanbul ve Mersin'de gözaltına alınanlar serbest
20:09 Newroz sonrası Amed'de 126 gözaltı
19:18 Cizîr’de sel: Cadde ve sokaklar su altında
18:13 Amed Newrozu'ndan notlar
17:33 İstanbul’daki Adalet Nöbeti 100’üncü gününde
17:12 Şirnex’te gözaltına alınanlardan 13’ü serbest bırakıldı
17:05 ESP'den tutsaklarla dayanışma çağrısı
16:53 Adalet Nöbeti'nde Abdullah Öcalan'ın özgürlüğü talep edildi
16:42 DEM Parti sahada: Tüm sorunları birlikte çözeceğiz
16:37 Kemal Kurkut mezarı başında anıldı
16:36 Gökçeada’da Newroz kutlaması
16:10 Görkemli Amed Newrozu halaylarla sona erdi
15:57 Kuzey ve Doğu Suriye halkları Newrozu birlikte kutladı
15:55 CHP mitinginde DEM Parti logolu pankart: Seçim taktiği
15:43 Tutsaklarla dayanıştığı için tutuklanan kadınlar tahliye oldu
15:34 Eskişehir’de Newroz ‘Bijî Serok Apo’ sloganlarıyla kutlandı
15:23 PilenPak işçileri greve çıktı
15:19 Bakırhan'dan iktidar ve muhalefete 6 maddelik çağrı
15:14 Newroz ateşi etrafında buluştular
15:13 Abdullah Öcalan’ın fotoğrafı Amed Newrozu'nda
14:56 Serhat cezaevleri raporu: Tecrit en üst seviyeye çıkarıldı
14:44 EŞİK: İstanbul Sözleşmesi için hukuk mücadelesi verenler cezalandırılıyor
14:33 Tunuslu sanatçı Mathlouthi Amed Newrozu'nda
14:24 Zana: Başkan Apo'nun felsefesi ve fikirleriyle uyandık
14:17 MB politika faizini yüzde 50'ye yükseltti
14:00 Fehime Poyraz: Abdullah Öcalan’ın özgürlüğünü istiyoruz
13:36 Protokol Newroz halayı çekti
13:33 Amed Newrozu'nda Abdullah Öcalan'ın mesajları okundu
13:14 1 milyonu aşkın kişinin katıldığı Newroz alanı doldu taştı
12:50 Uçar: Abdullah Öcalan'ın Newroz'u kutlu olsun
12:41 DEM Parti Amed adayları: 31 Mart'ta kayyımları gönderiyoruz
12:36 Tutsaklardan Newroz mesajı: Önderimiz özgür olacak!
12:35 Cizîr Newrozu'ndan dönen çocuklara polis şiddeti
12:15 Öztürk'ten kurtuluş için 3 adım: Ulusal birlik, Kürt sorununa çözüm, Öcalan'a özgürlük
12:08 Amed'de Newroz ateşi yakıldı
12:08 TJA aktivisti Sarıca: Bizi özgürlük mücadelesinden vazgeçiremezsiniz
12:05 Amed'de final Newroz'u
12:04 Kemal Kurkut vurulduğu yerde anıldı
12:03 Amed'te çocuğun darp edilmesine ilişkin soruşturma başlatıldı
11:50 Tekirdağ’da TIR yolcu minibüsüne çarptı: 5 kişi hayatını kaybetti
11:47 Kışanak'tan görkemli Newroz'a mesaj: Şimdi özgürlüğü kazanmanın DEM’i
11:44 Amed Newrozu yüz binlerin katılımıyla başladı
11:39 Elkê'de kar hayatı olumsuz etkiledi
11:38 Asrın Hukuk Bürosu’ndan İmralı başvurusu
11:23 Kuzey ve Doğu Suriye’yi Newroz heyecanı sardı
11:21 Yeni AYM Başkanı Kadir Özkaya oldu
10:50 Gençler Newroz alanını doldurmaya başladı
10:13 Gazeteci Gök Kemal Kurkut'un katledilmesinden bugüne yaşananları anlattı
09:49 Kulp Davası'nda zaman aşımı kararına tepki: Yüzleşme sözde kalıyor
09:41 Amed Newrozu'na dört bir yandan akın var
09:23 DEM Parti Êlih’e dair projelerini tanıttı
09:05 Rojnews editörü Ahmet’ten 149 gündür haber yok
09:03 Tutsaklar 116 gündür eylemde
09:03 Kahya: KA.DER'de mobbinge uğradım, işten çıkarıldım
09:02 21 MART 2024 GÜNDEMİ
08:34 Meşaleli Newroz yürüyüşü yapıldı
20/03/2024
23:00 Wêranşar’da gözaltına alınan 15 kişi serbest
22:31 Agirî’de Newroz kutlaması ve çağrısı
22:16 Amed’de Newroz meşalesi yakıldı
21:55 Fed, faiz oranını 23 yılın en yüksek seviyesinde sabit tuttu
21:09 Amed’de Newroz resepsiyonu yapıldı
21:09 Yüzlerce genç, meşalelerle DEM Parti’ye yürüdü
20:57 Mûş’ta gözaltına alınan gençler serbest bırakıldı
20:37 Emine Şenyaşar’dan Adalet Bakanı’na: Adalet saklanır mı?
20:31 Polisten arkadaşlarına çarpan çocuğa işkence
19:35 KHK eyleminde Newroz mesajı
18:50 Pîrsus Katliamı’nın 104’üncü ayında aynı yerde aynı talep
18:27 İzmir'de ÇEDES tepkisi
18:22 Minbic’teki patlamada 11 yurttaş yaralandı
18:10 Filistin Sağlık Bakanlığı: Can kaybı 31 bin 923’e yükseldi
18:07 Cizîr Newrozundan notlar: Alanda ‘Bijî serok Apo’ sloganı yankılandı
17:54 Ekolojistler JES'e karşı dava açtı
17:48 Suriyelileri katleden Korukmaz'a 3 kere ağırlaştırılmış müebbet
17:32 Licik’teki faciada tutuklananların sayısı 9 oldu
17:22 Yunanistan'a ait F-16 uçağı, Ege Denizi'ne düştü
17:13 Cenevre’deki eylemde Newrozlaşanlar anıldı
17:08 Hezex’te görkemli Newroz kutlaması
16:57 Sêrt’te on binler Öcalan’ın özgürlüğünü haykırdı
16:52 DEM adayları kapı kapı geziyor: Bize ait olanı biz yöneteceğiz
16:47 Adalet Nöbeti'nde Amed Newrozu'na çağrı
16:41 Amed’de Newroz alanındaki hazırlıklar tamamlandı