
‘Halklar Kendini Anlatıyor’ paneli: Sürgün ve savaş 

2019-12-07 18:24:06


	İSTANBUL - HDK Halklar ve İnançlar Komisyonu’nun “Haklar Kendini Anlatıyor” panelinde, Çeçenler ve Adigeler, yaşadıkları sürgün ve savaşları anlattı.&nbsp;

	Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Halklar ve İnançlar Komisyonu, “Halklar Kendini Anlatıyor” başlıklı panel düzenledi. Kongrenin İstanbul’da bulunan merkezindeki Konferans Salonu’nda düzenlenen kongreye, Jıneps Gazetesi Yayın Kurulu üyeleri Birgül Asena Güven ve Serap Canbek konuşmacı olarak katıldı.&nbsp;

	&nbsp;

	'YA İTAAT YA ÖLÜM DAYATMASI’

	&nbsp;

	Panelde Adigeler adına konuşan Birgül Asena Güven, Adigelerin 21 Mayıs 1864'e kadar Kafkasya’da yaşadıklarını ancak sonrasında sürgün edildiklerini söyledi. Güven, “Çarlık Rusya için Karadeniz ve Akdeniz'e inmek büyük hedefti. Akdeniz yolunun üzerinde olan Çerkeslere, ya itaat ya da ölümü dayattılar. Rus General Zass, Çerkesleri kitleler halinde imha etmesiyle tanınmaktadır. Daha sonraki dönemlerde insanların yaşadığı köyleri yakma uygulaması, Rusya'nın standart uygulamasına dönüşecektir” şeklinde anlattı.

	&nbsp;

	'ADİGELER ANAERKİL BİR TOPLUMDUR'

	&nbsp;

	Rusların 1864 işgaline kadar Adigelerin tarımla feodalite ile yaşadıklarını anımsatan Güven, “Cemaat düzeni şeklinde örgütlenmiş Kuzey Kafkasyalılar, prenslikler şeklinde yönetilmekteydi. 1864 yılına gelindiğinde Kuzey Kafkasya'nın önemli bir nüfusu kendi yurtlarından dünyanın birçok yerine sürgün edildi. Yurtlarında kalanlar ise; doğrudan Rus Çarlığı’na bağlandılar. 19’uncu yüzyılda Çeçenlerin toprak paylaşımları da, kabile toplumlarının kolektif mülkiyetine iyi bir örnektir” dedi.

	&nbsp;

	Adige kabile toplumundaki Khase (heyet) yapısına değinen Güven, “Sefere ve savaş işlerine karar veren, kabileye alınacak kişileri, ordu yöneticisi (Dzepş) ile başkanı seçecek ya da görevden uzaklaştıracak olan bir yapı vardı. Bu yapıya Khasel denilirdi” diye belirtti.&nbsp;

	&nbsp;

	Adige toplumunda anaerkil bir yapının olduğunu da belirten Güven, bu yapının yer yer hale devam ettiğini söyledi.&nbsp;

	&nbsp;

	‘ÇEÇEN TARİHİ SAVAŞLAR İLE GEÇTİ’

	&nbsp;

	Serap Canbek ise Çecenlerin tarihi hakkında bilgiler paylaştı. Çeçenlerin sık sık savaşmak zorunda kalan bir halk olduğuna dikkati çeken Canbek, “1944 büyük sürgününden sonra tekrar yurtlarına dönen Çeçenler, daima ikinci sınıf vatandaş muamelesi gördü. Eğitim ve iş bulma konusunda bütün özgürlükleri ellerinden alınan Çeçenler, kendi topraklarında bir yabancı gibi yaşamak zorunda kaldılar” diye konuştu.&nbsp;

	&nbsp;

	11 Aralık 1994’de Çeçenya’nın Ruslar tarafından tekrar işgal edildiğini hatırlatan Canbek, “Rusya’da ağır ceza hükümlüsü mahkumlar Çeçenya’da savaşmak şartıyla serbest bırakıldı. Bu suçlular tarafından siviller, çocuklar katledildi” dedi.

	&nbsp;

	‘ORTAK TOPRAK MÜLKİYETİ VAR’

	&nbsp;

	Çeçenlerin tarih sahnesinde çok çetin savaşlara maruz kaldığını ifade eden Canbek, yaşanan savaşlar sonucunda Çeçenlerin cihatçı örgütlere savaşçı gönderen bir neslin yetişmesine neden olduğunu ifade etti. Canbek, “131 klandan oluşan heyetlerde, ortak toprak mülkiyeti uygulaması var. Bunların hepsi birleşerek oluşturdukları kurumlar varlığını hala koruyor. Çeçenlerde akrabalık kurumu çok önemli ve asla akraba evliliği yapılmıyor” şeklinde aktardı.

	&nbsp;