AİHM'den müebbet hapis kararı: İşkencedir 

2019-02-16 10:01:49


	DİYARBAKIR - AİHM, Türkiye'de uygulanan ömür boyu hapis cezasının işkence ve insanlık dışı kötü muamele olduğuna hükmederek, ihlalin giderilmesini istedi. 

	Türkiye'de aldığı ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) işkence yasağını düzenleyen 3'üncü maddesinde belirtilen haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan başvuruyu karara bağlayan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), ömür boyu hapis cezasının işkence ve insanlık dışı kötü muamele olduğuna hükmetti. Bin 500 euro mahkeme giderinin Türkiye’ye yüklendiği kararda, ihlalin ortadan kaldırılması istendi.

	 

	Bingöl'de 24 Nisan 2012’de askerlerle HPG’liler arasında yaşanan çatışmada, yaralı olarak yakalanan Civan Boltan'a Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi, Ocak 2014'te "devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak"tan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, diğer suçlamalardan dolayı da 95 yıl süreli hapis cezası verdi. 

	 

	ANAYASA MAHKEMESİ BAŞVURUYU REDDETTİ

	 

	Boltan'a verilen hapis cezasının Yargıtay tarafından onanmasının ardından avukatı Mehdi Özdemir, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

	 

	Özdemir, Anayasa'nın 17’nci maddesini düzenleyen "Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutulamaz." hükmü kapsamında, müvekkiline verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının işkence, insanlık dışı kötü muamele olduğu iddiasıyla yaptığı başvuru Anayasa Mahkemesi tarafından reddedildi. 

	 

	İç hukuk yollarının tükenmesiyle Özdemir, müvekkilinin aldığı ağırlaştırılmış hapis cezasının işkence, insanlık dışı kötü muamele olduğunu, verilen kararla Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin işkence yasağını düzenleyen 3'üncü maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle AİHM'e başvurdu. 

	 

	AİHM: 3'ÜNCÜ MADDENİN İHLALİDİR

	 

	Öncelikli başvurular arasına alarak dosyayı inceleyen AİHM, başvurucuyu 12 Şubat'ta karara bağladı. Başvurucuyu haklı bulan AİHM, Türkiye'de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında, şahsın sağlık ile dosya durumunun tekrar inceleme ve değerlendirme yapılmadığını, bunu düzenleyen iç hukuk yolunun bulunmadığı ve bu kapsamda AİHS’in 3'üncü maddesinin ihlal edildiğine hükmetti. Bin 500 euro mahkeme giderinin Türkiye'ye yüklenmesine karar veren AİHM, ihlalin ortadan kaldırılmasını istedi.

	 

	ÖCALAN KARARINA ATIFTA BULUNDU

	 

	AİHM'in müvekkili hakkında verdiği kararı değerlendiren Avukat Mehdi Özdemir, AİHM'in Abdullah Öcalan Türkiye kararı ve László Magyar Macaristan kararını emsal karar olarak kabul edip kararını buna dayandırdığını vurguladı.

	 

	Türkiye'de ağırlaştırılmış hapis cezası alan hükümlünün cezasının sağlık ve dosya durumunun belli periyotlarla ele alabilecek bir yasal düzenlemenin bulunmadığını vurgulayan Özdemir, "AİHM, bunun iç hukuk mevzuatında olmayışı işkence ve kötü muamele yasağı kapsamında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 3'üncü maddesinin ihlali olarak karar verdi" dedi. 

	 

	'AİHM'İN BEKLENTİSİ YENİDEN YARGILAMADIR'

	 

	AİHM'in kararında, "Şahsa ilişkin olarak ihlalin tespiti ve giderilmesi mümkün olduğu için manevi tazminata hükmetmiyorum" dediğini belirten Özdemir,  "Burada AİHM'in hükümetten beklentisi mevcut kararı üzerinden yeniden yargılamayı yapması ve tekrardan şahsın durumunu tespit etmesini istedi" ifadesini kullandı.

	 

	İhlalin ortadan kaldırılması için yeniden yargılama istemiyle Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesine başvuracaklarını aktaran Özdemir,  ceza infaz rejimine göre ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanların cezalarını infazını tek kişilik odalarda çektiğini hatırlattı. Özdemir, müvekkilinin durumuna ilişkin "Civan, tek kişilik odada kalmaktadır. Sağ kolu ampute, sol gözü görmediği için ve başında şarapnel parçası olduğu için tek başına yaşamsal ihtiyaçlarını karşılayabilecek durumda değildir.  Taleplerimizden biri de buna yönelikti. AİHM'in vermiş olduğu karar, tek kişilik hücrede bir ömür sağlık durumu el vermediği halde, bir kişiyi bu şekilde cezalandıramazsın şeklindedir" diye konuştu. 

	 

	'HÜKÜMETİN YASAL DEĞİŞİKLİK YAPMASI GEREKİR'

	 

	AİHM'in ağırlaştırılmış hapis cezası ve cezanın infazına ilişkin yapılan başvurularda ihlal kararı verdiğini belirten Özdemir, "AİHM kararını gerektirir bir iç hukuk mevzuatı yok. Hükümetin, bundan sonra çıkabilecek ihlal kararları açısından bir yasal değişiklik yapması, ağırlaştırılmış hapis cezasının infazına ilişkin mevzuatı değiştirmesi ya belirli periyotlarla ceza değerlendirmesi yapması ya da ömür boyundan çıkartıp adli suçlar gibi 36 yılla yani belirli bir süre vererek değişiklik yapması gerekiyor" dibe belirtti. 

	 

	'YENİDEN YARGILAMA İSTEMİYLE BAŞVURU YAPACAĞIZ'

	 

	Yeniden yargılama istemiyle yapacakları başvurunun esastan reddedilebileceğini dile getiren Özdemir, şöyle konuştu: "AİHM'in vereceği ihlal kararları, mevzuat değişikliğinin yapılması için zorlayıcı olacak. Ağırlaştırılmış müebbet cezası alanların durumunu da etkileyecek. Herkes cezasının yeniden değerlendirilmesi için mahkemelere başvurabilecek. Bu yasal değişiklik yapılmazsa AİHM kararı üzerinden yeniden yargılama yapmak zorunda olan mahkemeler, kastedilen yeniden değerlendirmeyi yapmak zorundadırlar.  Bizim başvurumuz bu nokta da önemli olacak. Başvurumuz reddedilirse yeniden Anayasa Mahkemesi ve AİHM'e yeniden başvuracağız."

	 

	MA / Aydın Atay