Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) Dış İlişkilerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı ve Diyarbakır Milletvekili Hişyar Özsoy, ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı uluslararası kredi kısıtlaması, din adamı Andrey Brunson’nun tutukluğu ve Başkan Donald Trump'ın "yaptırım" açıklamaları sonrası krize dönüşen ABD ile ilişkileri değerlendirdi. 

 

Brunson davasının iki ülke arasındaki birçok sorundan sadece biri olduğuna dikkat çeken Özsoy, bu sorunları "yapısal sorunlar" olarak tanımladı. Özsoy, "Yani Rahip Andrew Brunson'ı bıraksalar dahi bu ilişkiler bugünden yarına toplanabilecek ilişkiler değil" dedi.

 

'AMERİKA'DAN İKİ ANA EĞİLİM VAR'

 

ABD'nin devlet olarak Türkiye'ye karşı net bir politikasının olmadığını ifade eden Özsoy, Pentagon ve Beyaz Saray Dışişleri Bakanlığı arasında fikir birliğinin olmadığını söyledi. Özsoy "ABD'de Türkiye'ye karşı iki ana eğilim var; biri 'Türkiye ile artık iş yapamayız, Türkiye'ye karşı daha sert yaptırımlar uygulayalım' görüşünü savunurken, ikinci kesim Türkiye'nin jeopolitik konumu ve Ortadoğu'daki konumu itibari ile ilişkilerin devam etmesi yönünde fikir beyan ediyor. Yani bu çerçevede ABD'nin içerisinde de Türkiye'ye yönelik olarak, Ortadoğu'ya yönelik olarak homojen bir politikası söz konusu değil. Onların da kafaları karışık" diye konuştu. 

 

‘İLİŞKİLERİ ÇOK BÜYÜK YAPISAL KRİZ İÇİNDE'

 

Brunson davasının sembolik bir nitelik kazandığını belirten Özsoy, Türkiye'nin Rusya ile yakınlaşması, S-400 füzelerinin alınması, Türkiye'nin Suriye politikası, ekonomik politikası, ABD'nin Kürtler ile ilişkide olması gibi durumların temel sorunları arasında olduğunu söyledi. Özsoy, "Diplomasideki temel yapısal sorunlar çözülmedikçe, iki ülke arası sorun çözülmez. Yani temel sorunları konuştuğunuz zaman Türkiye'nin politikası ile ABD'nin bölgesel politikası önemli oranda çatıştı. Şimdi böylesi yapısal sorunlar var. Yani bu sadece birbirimizin yüzüne bakıp, gülerek çözülebilecek sorunlar değil. Çok ciddi anlamda Türkiye'nin karar vermesi gereken durumlar var. Suriye'de olduğu gibi,  İran meselesinde de göreceğimiz gibi. Yine İsrail ile ilişkilerde ha keza öyle" diye belirtti. 

 

‘TÜRKİYE GİBİ BİR SORUNLARI VAR'

 

Özsoy, şöyle devam etti: "Hem ABD'nin hem Avrupa'nın Türkiye gibi kocaman bir sorunu var. Ama ilişkileri koparmaktan ziyade, sürekli olarak Türkiye ile bir şekilde angaje olarak, onun daha farklı noktalara gitmesini engelleme çabaları da var. Ama öyle görünüyor ki verdikleri tavizler yetmiyor. Türkiye her defasında çıtayı biraz daha yükseltiyor. En son ABD Mınbiç'te Türkiye ile ortak bir takım devriyeler yapacaklarını söyledi. Ki bu da Türkiye'nin talep ettiği bir durumdu. Yani Türkiye'yi kendi yanında tutma konusunda bir çaba gösteriyorlar, belli tavizler veriyorlar. Ama tüm bu tavizlere rağmen Türkiye'nin talepleri bitmiyor. Öyle görünüyor. Ama Türkiye'nin bitmeyen talepleri sadece siyasi çevrelerde değil, genel anlamda batı kamuoyu ve ABD kamuoyunda Erdoğan karşıtlığını yükseltiyor. Erdoğan karşıtlığı alabildiğine devam ediyor." 

 

'ABD'YE RAĞMEN ORTADOĞU'DA BİR ŞEY YAPAMAZ'

 

Özsoy, Türkiye'nin ABD'ye rağmen Ortadoğu'da bir şey yapma imkanının orta ve uzun vadede olamayacağını vurgulayarak, "ABD her ne kadar Ortadoğu siyasetinde özellikle Suriye'de büyük kısmını Rusya'ya kaptırmış olsa da, en nihayetinde dünyanın en güçlü devleti, dünya ekonomisinin üçte birine hükmediyor. Dünyadaki askeri süreçlerin çok önemli bir kısmına hükmediyor. Dünyanın en fazla silahlanmış ülkesi. Dolayısı ile hal böyle iken Kasımpaşalılık ile bir şey yapılamaz" dedi. 

 

'SADDAM HÜSEYİN İLE İTTİFAK YAPANLAR ONU DEVİRDİ'

 

Türkiye'nin jeopolitik konumundan dolaylı sahip olduğu avantajları, uluslararası sermayedar için iyi bir pazar alanı olması ve Ortadoğu'daki konumu dolayısı ile ABD ve batı tarafından köşeye atılacak bir güç olmadığını sözlerine ekleyen Özsoy,  Türkiye'nin de mevcut avantajlardan kaynaklı Ortadoğu'daki dengeleri kendi lehine çevirmeye çalıştığını söyledi. Gerek ABD'nin gerekse de batı ülkelerinin bu konuda Türkiye'ye birçok taviz verdiğini aktaran Özsoy, şöyle devam etti: "Ancak uluslararası ilişkilerde sürekli olan değişimleri de göz ardı etmemek gerekir. Yani uluslararası ilişkilerde sürekli bir değişim hali vardır. 10 yıl ittifak yaptığınız gücü pekâlâ bir günde yan tarafa bırakabiliyorsunuz. Örnek olarak, Saddam Hüseyin! 8 yıl boyunca İran ile savaştı ve sonrasında Körfez Savaşı başladı. Yani 8 yıl batının silahşörlüğünü yapan Saddam'ı devirmeye çalıştılar ve en nihayetinde devirdiler. Dolayısı ile bu tür ittifaklar kolay dönüşebilir." 

 

DAYATMA VE PAZALIK BARDAĞI TAŞIRDI 

 

Özsoy, değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: "Türkiye'nin özellikle mevcut iktidar döneminde gerek Avrupa ülkeleri ile gerekse de ABD ile derinleşen sorunlarının yanı sıra,  sürekli göç meselesini, mülteci meselesini dünyaya karşı bir koz olarak kullandı. Onun dışında hem buradaki ABD'li bireylere, hem de Avrupalı bireylere yönelik tutuklama furyalarından kaynaklı, söz konusu çevrelerce Erdoğan'ın sopadan başka bir dilden anlamadığı yargısını arttırıyor. Türkiye'nin uluslararası kuruluşlardan kredi almasını kısıtlayan tasarının ABD Senatosu’nda geçmesi de bununla ilgilidir." 

 

‘ERDOĞAN'IN DAHA FAZLA DEVAM ETMESİ ZOR GÖRÜNÜYOR'

 

Özsoy, sözlerini şöyle tamamladı: "Benim görebildiğim kadarı ile Erdoğan bu noktadan sonra çok seri bir şekilde bir takım tavizler vererek, dünya ile bozulan ilişkilerini yeniden tamir etme eğilimine girebilir. Ne kadar başarılı olur bilmiyoruz ama daha fazla bu dünya ile bu çatışma halini kaldırabilecek bir ekonomisi yok. Diplomasi ve dış ilişkiler anlamında bir esnemeye gidecek gibi görünüyor. Ama Erdoğan'ın taviz vermeden daha fazla devam etmesi, biraz zor görünüyor."

 

MA / Selman Güzelyüz