Türkiye’de yaşanan ekonomik krizle birlikte çok sayıda şirket konkordato ilan ederken, birçok esnaf da kepenk kapatmak zorunda kaldı. Diyarbakır’daki Ceylan Karavil Park AVM’de bulunan 60’a yakın esnaf ve firma da zamlarla birlikte iş yapamaz ve kiralarını ödeyemez duruma geldi. 

 

AVM’de birçok esnaf iflas ederek kepenk kapatırken, esnaflar, zamlara ve kira artışlarına tepki gösteriyor. Kira artışlarına karşı 3 Aralık’ta 2 saatlik kepenk açmama eylemi yapan esnaf ve işletmeler, ekonomik krizin esnafa yansımasına isyan ediyor. 

 

‘YÜZDE 50 ZAM VAR’

 

AVM’de işletme sahibi olan Ferat Mehmetoğlu, son bir yıl içerisinde kiralara yapılan zamların yüzde 50’yi bulduğunu belirtti. Ekonomik krizin tüm ülkeyi sardığını söyleyen Mehmetoğlu, yapılan zamlara karşı esnafın taleplerine sermaye sahiplerinin kulak vermediğini aktardı. AVM’de bulunan 60 mağazanın yaşanan krize ilişkin periyodik olarak eylem başlattıklarını ifade eden Mehmetoğlu, “Esnafın sesinin duyurulması gerekiyor. Çünkü, esnaf burada dükkan kapatırsa yaklaşık 250 çalışan ve aileleri mağdur olacak. Bu, hoş bir şey değil. Diyarbakır’da zaten ekonomi çok kötü durumda. Bizler esnaf ve firma sahipleri olarak da, yönetimin yüzde 50’yi bulan kira zamlarından vazgeçmesini istiyoruz” dedi. 

 

‘KİRALARIMIZI ÖDEYEMİYORUZ’

 

Ham madde ve ürün alımında gelen zamlardan kaynaklı zorlandıklarını dile getiren Mehmetoğlu, şöyle devam etti: “1 liraya aldığımız ürünün, şu an bize maliyeti 3 lira. Her şeye zam gelmesinden kaynaklı biz de zam yapmak zorunda kalıyoruz. Bu da alım gücünün düşmesine sebep oluyor. Hal böyleyken kiralarımızı ödeyemez duruma geldik. Burada esnafların tamamı mağaza kapatırsa bu AVM’nin bir önemi kalmayacak” diye konuştu.

 

‘MÜŞTERİ TEPKİLİ’

 

Gelen zamlardan kaynaklı birçok defa alıcının tepkisiyle karşı karşıya kaldıklarını ifade eden Mehmetoğlu, “Ürünün ham maddesi, kira, işçilik, elektrik gibi birçok şeye zam geldiği için biz mecburiyetten ürüne zam yapıyoruz. Ürüne zam yapınca da müşterinin tepkisiyle baş başa bırakılıyoruz. Oysa biz zam olsun istemiyoruz” ifadelerini kullandı. 

 

‘BİRÇOK ESNAF İCRALIK DURUMDA’

 

İşletme sahibi İrfan Ayaz ise yüksek kiralardan kaynaklı AVM’de 30’a yakın esnafın iflas ettiğini ve bu yüzden kepenk kapatmak zorunda kaldığını söyledi. Şu anda AVM içinde birçok esnafın icralık durumda olduğuna dikkat çeken Ayaz, “Gelinen süreçte dolar kurunun sabitlenme durumu kötüye kullanıldı. Dolar fiyatları 5-6 civarlarında seyrederken, 3.78’e sabitlememizi söylediler. Zaten mevcut 3 TL sabit kur üzerinden ödeme yapılıyordu. Bu durumu fırsat görenler, şu anda kiraları 3.78 TL’ye sabitlemeyi düşünüyor. Yüksek kiralarla sözleşme yapıldığı için biz esnaflar artık bu yükün altından kalkamıyoruz. Böyle giderse esnafların çoğu kepenk kapatmak durumunda kalacak” diye konuştu. 

 

‘22 BİN OLAN KİRAM 35 BİN TL OLACAK’

 

Yaklaşık 6 ay sonra yüzde 15 civarında TEFE TÜFE zammı olacağını da sözlerine ekleyen Ayaz, “Yani 2018’i yüzde 50’ye yakın zamla kapatacağız. Benim mağazam 154 metrekare, şu an aylık 22 bin TL ödüyorum. Ama gelecek olan bu zamlardan kaynaklı kiram 35 bini bulacak. 6 ay sonra yapılacak TEFE TÜFE zammını daha buna eklemiyorum. Bu rakamlar bize sadece kira olarak yansıyacak. Diğer ödemeleri de düşününce bu yükün altından nasıl kalkacağımızı kestiremiyorum” ifadelerini kullandı.

 

‘KADIN GİRİŞİMCİLER ZORDA BIRAKILIYOR’

 

Ürünlere yapılan zam artışlarından kaynaklı birçok müşterisinin alışveriş yapmayı bıraktığını söyleyen bir diğer işletme sahibi Helin Özgezer de “2,5 yıldır buradayız. İlk bir yılımız iyi gidiyordu. İşlerimiz gayet yolundaydı. Son beş altı aydır yaşanan bu krizden dolayı cirolarda büyük bir düşüş oldu. Kiralarımızı ödeyemez hale geldik. Borçlarımız birikti” diye konuştu.

 

Özgezer, yaşadıkları bu kriz sürecinin sadece kendilerini etkilemediğini, aynı zamanda kendi bünyelerinde çalıştırdıkları elemanları da etkilediğini dile getirdi. Kriz sürecinde kadın girişimcilerin zor durumda bırakıldığını da sözlerine ekleyen Özgezer, “Kadın girişimcilerin önünün açılması gerekirken yaşanan koşullardan kaynaklı piyasadan geri çekilmek durumunda kalacağım” şeklinde konuştu.  

 

MA / Servet Karaduman