ANKARA - Hükümet dolardaki önlenemez artışın rahip Brunson krizinden kaynaklandığını savunsa da, uzmanlara göre sorunun kaynağı yanlış ekonomi politikaları ve yapısal sorunlar. Ekonomist Aziz Konukman, krizin doları tetiklediği ancak ABD ile ilişkiler düzelse de doların durmayacağını söyledi.
Dolar, TL karşısında son 5 yıldır istikrarlı bir şekilde artıyor. Demokratik adımların atıldığı 2013 yılında dolar 1.90 TL seviyesindeydi. Ancak hükümetin merkezi ve anti-demokratik politikaları TL’deki değer kaybını da beraberinde getirdi. TL’nin değer kaybı Ocak ayından bu yana yüzde 45’i aştı.
Merkez Bankası’nın (MB) faiz artırımı ve piyasa dolar sürmesi, hükümetin bekle-gör politikası ya da sözlü müdahaleleri TL’nin değer kaybetmesine engel olamadı.
AKP hükümetine göre, doların artışındaki temel etken ABD ile yaşanan rahip Brunson krizi. Uzmanların işaret ettiği sorunlar ise, izlenen ekonomi politikaları ve ekonomideki yapısal sorunlar.
'BRUNSON KRİZİ SADECE DOLARI TETİKLEDİ ASIL NEDEN BU DEĞİL'
Bu uzmanlardan Prof. Dr. Aziz Konukman, Brunson krizinin sadece kuru tetiklediği görüşünde.
“Başını alıp giden döviz, ABD ile ilişkiler yerine oturduğunda durmaz” diyen Konukman, devamında “Sadece doların 7 TL’ye gitmesi durur. Ama senin cari işlemlerin açık veriyorsa, sen dış kaynak bağımlılığı içinde bir ekonomi isen, dövize her anlamda bağımlıysan ne olacak? Dışarıdan gelen sıcak para bağımlılığına devam etmek zorundasın. Türkiye döviz bağımlısı bir ekonomi. Bu politika devam ettiği sürece, döviz fiyatları daima yüksek düzeylerde seyredecek. Ama eğer bu ABD ile devam eden kriz çözülürse, çok çok yükseğe gitmez. Ama bu Türkiye ekonomisinin sorunlarını çözmez" değerlendirmesinde bulundu.
'466.7 MİLYAR DOLARLIK DIŞ BORÇ ABD KRİZİ İLE Mİ ORTAYA ÇIKTI'
Türkiye’nin 466.7 milyar dolarlık dış borcuna değinen Konukman, “Bu borç ABD krizi ile mi ortaya çıktı? Geçmişte uygulanan politikalar yüzünden oldu bunlar. 'Bunları dış güçler yapıyor’ diyerek, kendi sorumluluklarını kamuoyunu gözü önünde saklamak çabasına girmekle bu sorun çözülmez. Yapmak istedikler şey, 'İşte ben ekonomiyi düzeltecektim ama dış güçler düğmeye bastı' algısını oluşturmak. Daha önceki ekonomi alanına uyguladıkları yanlış politikaları Brunson krizi üzerinden gizlemek istiyorlar. Mesele bundan ibaret" dedi.
ERDOĞAN'IN KUR ARTIŞINDA Kİ ROLÜ
Türkiye ekonomisinin yaşadığı kur krizinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın payına da işaret eden Konukman, şunları söyledi: "Erdoğan, Londra'da yatırımcılarla yaptığı toplantıda, 'Eğer reis olursam faizi yükseltmeyeceğim' dedi. Ortalık o zaman bir birine girdi. Sonra Mehmet Şimşek bu durumu düzeltmek için Londra'ya gitti ve Tayip Erdoğan'ın bu hatasını düzeltmeye çalıştı. Faizler zaten örtük olarak artıyordu ama ondan sonra da faiz kuru daha da artırıldı. Eğer dalgalı kur sistemi var ise faizler, kurlar yükseliyorsa, bu yükselişi durdurmak için faizi arttırman lazım. Ama Erdoğan buna izin vermedi. Hatta bir önceki Merkez Bankası Başkanı faiz artışını denediği için, hain olarak ilan edildi. Sonunda dövizdeki yükselme başladı."
'TÜRKİYE GİBİ ÜLKELER HER ZAMAN İÇİN DÖVİZ KITLIĞI YAŞAR'
Konukman, Türkiye gibi ekonomilerde her zaman için döviz kıtlığının yaşanacağını söyledi ve "Eğer bir ülkede döviz kıtlığı olursa, döviz yükselir. Bunun ABD ilişkileri falan alakası yok. Ama ABD ile ilgili olan problemler, bu durumu hızlandırır ve tetikler” diye ekledi.
MA / Selman Güzelyüz