Eşsiz bir doğal güzelliği sahip olan Dersim coğrafyasında, son dönemde kendiliğinden çıkan ya da askeri amaçla çıkarılan yangınlar sonucu oldukça önemli büyüklükteki ormanlık alanlar küle dönüştü. Yaklaşık 1 buçuk aydır kentin birçok bölgesinde görülen yangınlar ilk olarak Pertek ilçesi kırsalında başladı. Ardından Hozat ilçesi kırsalı ile devam eden yangınlar, bugün kent merkezine kadar yaklaşmış durumda.

 

KENTTE BİR İLKLE KARŞILAŞILDI

 

Kentteki orman yangınları bu yıl ilk olarak 26 Temmuz tarihinde Pertek ilçesine bağlı Çataksu Köyü kırsalında çıktı. Anında müdahale edilen yangın 2 gün boyunca kontrol altına alınamayınca yangın söndürme uçağı ile müdahale edilerek, yangın söndürüldü. Bugüne kadar karşılaşılmaması nedeniyle yangın uçağı ile müdahale edilmesi kentte bir ilk oldu.

 

YANGINLAR HOZAT İLE SÜRDÜ

 

Pertek’ten sonra bu kez Hozat ilçesi sınırlarında yer alan Aliboğazı bölgesine yönelik havadan ve karadan yapılan bombardıman yangına yol açtı. Çıkan yangın kısa zamanda büyüyerek Değirmendere, Zoğar, Zenge, Koçeri, Bozan, Koskozulca, Dündül, Dereköyü ve Çakmaklı bölgelerine kadar yayılmasına rağmen hiçbir müdahalede bulunulmadı. 

 

Yetkililer tarafından müdahalede bulunulmadığı gibi gönüllülerin de müdahale etmesine izin verilmedi. 

 

VALİ ‘ÖRTÜ ALTI YANGINI’ DEDİ

 

Tunceli Valisi Tuncay Sonel ise, yaptığı açıklamada söz konusu yangınların “örtü altı yangını” olduğunu savundu.

 

Vali’nin bu açıklamasına rağmen harekete geçen kent halkı ve doğa gönüllüleri, yıllardır “özel güvenlik bölgesi” ilan edilen yangın bölgesine gitti. Canları pahasına yangına müdahale eden gönüllüler, çektikleri görüntü ve fotoğraflarla da “örtü altı yangını” diyen Vali’yi yalanladı. 

 

İLK İNCELEMEYİ HDP HEYETİ YAPTI

 

O günlerde HDP Milletvekili Dersim Dağ, HDP Parti Meclis üyesi Cevdet Konak, sanatçı Ferhat Tunç ile Mezopotamya Ekoloji Hareketi üyelerinden oluşan bir heyet de Dersim’e gelerek, yangın bölgesinde incelemelerde bulundu.

 

Çıkan-çıkarılan yangının yol açtığı tahribatı kayıt altına alıp, kamuoyu ile paylaşan heyet, Vali’nin hedefi oldu. Vali, kamuoyunu yangınlar konusunda bilgilendiren HDP’li Dersim Dağ’ı “Huzuru bozan kişi” diyerek hedef gösterdi.

 

YANGINLARA TIRMIKLARLA MÜDAHALE ETTİLER 

 

Hozat’taki orman yangınlarına yetkililer tarafından hiçbir müdahalede bulunulmamasına dönük büyüyen tepkiler üzerine 15’inci günde gönüllülerin bölgeye gitmelerine izin verildi. Bölgeye ulaşan gönüllüler yangınlara ellerinde tırmıklarla müdahale etti. Yapılan bu müdahale sonucu yangınlar ancak 20 günde kontrol altına alınıp, söndürüldü.

 

Hozat bölgesindeki yangınları söndürmenin sevincini yaşayan gönüllüler, hemen ertesi gün bu kez bombalanan kent merkezi kırsalında çıkan yangınla yüz yüze kaldı.

 

AYNI BÖLGELER YİNE YAKILDI

 

Gönüllü ekipler bunun üzerine merkez kırsalında çıkan orman yangınları için kolları sıvadı. Geyiksuyu, Bali Deresi, Bali Mezrası, Müşkirek Köyü, Bokır Dağları ve Çırtık Deresi bölgesine yayılan yangın birkaç gün içinde söndürüldü. Ancak aynı bölgeler birkaç gün sonra havadan yapılan bombardıman sonucu ikinci kez yakıldı.

 

Gönüllülerin müdahale etmek üzere söz konusu yangın bölgelerine gitmesine de yine izin verilmedi.

 

HDP’NİN 2’NCİ HEYETİNE İZİN VERİLMEDİ

 

Bunun üzerine bu kez 10 milletvekilinden oluşan HDP heyeti, incelemelerde bulunmak üzere kente geldi. Kente daha adım atar atmaz Vali Tuncay Sonel’in kendilerine dönük “huzuru bozan kişiler” açıklaması ile karşılaşan HDP’li vekillerin yangın bölgelerine gidişlerine de hiçbir şekilde izin verilmeyeceği belirtti.

 

Vali’nin bu açıklamasını dikkate almayan HDP heyeti, yangın bölgesine hareket etti. Fakat tüm yollar asker ve polisler tarafından kapatılarak, gidişleri engellendi. HDP’li vekiller adeta Dersim’i kendilerine yasaklayan Vali’ye, Seyit Rıza Meydanı’nda yaptıkları açıklamayla yanıt verdi. HDP’nin Grup Başkanvekili Ayhan Bilgen, “Yangın bölgelerine gitmelerine izin verilmemesinin gerçeklerin üstünü kapatmaya yönelik olduğunu” söyledi.

 

KENDİLİĞİNDEN SÖNDÜ

 

Kent merkezinin yanı başındaki Geyiksuyu’nda süren yangın, hiç kimsenin müdahalesine izin verilmesi nedeniyle ancak 1 hafta sonra alevlerin kayalık alana ulaşması ile kendiliğinden söndü. Yangın kendiliğinden sönse de oldukça önemli büyüklükle ormanlık alan küle dönüştü.

 

KUTUDERE’DEKİ YANGIN HALEN SÜRÜYOR

 

Geyiksuyu bölgesindeki yangın kendiliğinden söner dönmez bu kez yine merkeze yakın Kutudere bölgesinde yer alan Roj Deresi’ndeki ormanlık alan yapılan bombardıman sonucu tutuştu. Yine hiç kimsenin müdahale etmesine izin verilmemesi nedeniyle bölgede 4 gündür devam eden yangın giderek büyüyor. Gidişlere izin verilmemesinden kaynaklı bölgeye dair bilgi de alınamıyor.  

 

YABAN HAYVANLARI VE ENDEMİK BİTKİ TÜRLERİ YOK OLDU 

 

Dersim’in ciğerleri olan doğasına dönük yaklaşık 1 buçuk süren bu yönelim sonucu Alevi inancında kutsal görülen dağ keçileri ile vaşakların da aralarında olduğu onlarca yaban hayvanları ile birlikte endemik bitki türleri de yok oldu. 

 

İçindeki canlılarla birlikte doğaları hedef alınan Dersim halkının büyük bölümünde ise, ilçeler arasında dahi ayrımcılık yapıldığı kanısı hakim. Nedeni ise, Pertek ilçesinde çıkan orman yangınına 2 gün içinde yangın söndürme uçağı ile müdahale edilirken, bombardıman sonucu diğer bölgelerde çıkan yangınlara hiçbir şekilde müdahale edilmediği gibi izin de verilmemesi.

 

YANGINLAR NEYİ AMAÇLIYOR?

 

Kentteki siyasilerden ekolojistlere, kurum temsilcilerinden yerel halka hemen herkes çıkarılan bu yangınların tek bir amaç ile tanımlanamayacağı düşüncesinde. Askeri amaçların yanı sıra yer altı zenginliklerine göz dikilmesi nedeniyle orman yangınlarıyla bölgenin insansızlaştırılmak istendiği düşüncesi öne çıktığı kadar Alevi inancının hedef alındığı algısı hakim.

 

 MA / Semra Turan